mmSÊM
DE ZEVEN
WERKEN,
ZEVEN
SPANNENDE
VERHALEN UIT
DE RIJKE
GESCHIEDENIS
VAN ALKMAAR
my"
/X
'Behalve het leesplezier is mijn
doel namelijk ook belangstelling
te wekken voor de prachtige
monumenten in onze stad'
BOEKBESPREKING
JOOST COX
-
Ieder mens komt in zijn leven voortdu
rend voor keuzes te staan: kies ik voor
mijzelf of kies ik voor de ander? De hoofd
personen in deze historische verhalen van
auteur André Nuyens kiezen belangeloos
voor de ander. Zij verrichten een van de
zeven werken van barmhartigheid. Zes
van de zeven werken van barmhartigheid
zijn gebaseerd op de woorden van Chris
tus in het evangelie volgens Mattheüs (25:
35-36). Deze zes werken zijn 'de hongeri-
gen spijzen, de dorstigen laven, de naak
ten kleden, de vreemdelingen herbergen,
de zieken bezoeken en de gevangenen
bezoeken'. Het zevende werk, 'de doden
begraven' is pas in het jaar 1207 toege
voegd. 'De Zeven Werken van Barmhar
tigheid' is ook een schilderstuk van de
'Meester van Alkmaar' dat eeuwenlang in
de Grote Kerk hing. Het schilderstuk werd
in 1918 verkocht aan het Rijksmuseum
Amsterdam, waar het één van de absolu
te topstukken is.
Deze 'zeven werken' vormden voor de auteur de leidraad
toen hij op zoek ging naar belangrijke gebeurtenissen
uit Alkmaars verleden. Hij wil elk verhaal graag koppelen
aan een van de zeven werken van barmhartigheid, die
historisch, maar ook verrassend actueel zijn. Alle verhalen
zijn gebaseerd op ware gebeurtenissen uit de geschiede
nis van Alkmaar.
In het eerste verhaal, Een doekje voor het bloeden,
staat het Bloedmirakel centraal dat in 1429 plaatsvond.
De auteur stelt zich voor dat er tijdens de processie in
de jaren na het wonder hier en daar in scènes werd
uitgebeeld wat het Bloedmirakel inhield. Mirakelspelen
waren populair. De koster van de Sint Laurenskerk kreeg
inderdaad een kwart van de offergaven.
Het tweede verhaal, De smokkelaarster, is gebaseerd
op een bron die vermeldt dat een meisje van zestien jaar
op onverklaarbare wijze door de Spaanse omsingeling
heen de stad wist binnen te komen tijdens het Beleg van
Alkmaar in 1573.
Het derde verhaal, Een bootje van eikenschors, be
schrijft de geschiedenis van het leven van Wollebrand
Geleynsz. de Jongh, die van wees weeshuisregent werd
en in zijn leven een tragische liefde beleefde.
Ook het vierde verhaal, Toch in gewijde grond, is naar
waarheid opgetekend en behandelt de vroege dood van
Gerrit Pieterszoon Gluur, die op vijftienjarige leeftijd zijn
wrede, hardvochtige vader Pieter Gluur met rattengif
ombracht. Wel heeft de auteur de tragische geschiede
nis van Gerrit, die zich eigenlijk afspeelde in 1781, in tijd
vervroegd en gecombineerd met het schilderen van het
veelluik 'De Zeven Werken van Barmhartigheid' door de
'Meester van Alkmaar' in 1504.
In het vijfde verhaal, Als stille sneeuwval, kruipt de
auteur in de huid van een van de duizenden pelgrims
die in de loop der eeuwen, soms met gevaar voor eigen
leven, bedevaartsoorden bezochten waar zich ooit
een wonder had voltrokken, zoals Amsterdam, Heiloo,
Alkmaar, Bergen, Keins, Mijzen en Hoorn.
Het zesde verhaal, Een ziekentrooster, vindt plaats in
1656 toen Alkmaar zwaar gebukt ging onder de gevolgen
van de pest. Bijna een tiende van de bevolking, zo'n 900
mensen, bezweek aan deze verschrikkelijke ziekte.
- OUDALKMAAR
A- -j
In het laatste verhaal, Dansend op de wal, beschrijft
de auteur een jongen die heel veel moeite heeft de vele
verboden in de stad, zoals dobbelen, kaartspelen, dansen
of zingen op straat, in acht te nemen. Uitgelaten feest
vieren leidde, in de ogen van de predikanten, alleen maar
tot bandeloos en zedeloos gedrag. De auteur heeft hier
de bouw van de stenen stellingmolen in tijd achteruit
geschoven.
We weten natuurlijk niet wat de mensen zo'n vierhon
derd jaar geleden tegen elkaar zeiden. Een schrijver kan
het wel aannemelijk maken.
Tijdens het schrijven heeft de auteur de historiciteit
nauwkeurig in de gaten gehouden. Peter Bitter,
stadsarcheoloog van Alkmaar, heeft de auteur daarin
welwillend ondersteund. Soms is de auteur daar bewust
enigszins vanaf geweken om de nodige vaart en
spanning in het verhaal te houden. Samen met Harry de
Raad van het Regionaal Archief Alkmaar heeft de auteur
een aantal interessante illustraties uitgezocht.
André Nuyens: 'Door deze verhalen krijgen jongeren én
volwassenen hopelijk en passant ook een stuk Alkmaar-
se geschiedenis mee. Behalve het leesplezier is mijn doel
namelijk ook belangstelling te wekken voor de prachtige
monumenten in onze stad. Jongeren zijn immers
degenen die het verleden van Alkmaar in ere moeten
houden en in de toekomst het erfgoed moeten
respecteren, bewaren en onderhouden.'
Om die reden staat achterin het boek een stadswande
ling door het hart van Alkmaar op basis van de verhalen.
Tijdens de wandeling wordt beschreven waar in de stad
personages verbleven en op welke plek gebeurtenissen
uit de verhalen plaatsvonden, zodat tijdens de wandeling
heden en verleden samenvallen.
De Zeven Werken, André Nuyens, historische verhalen,
hardcover, 235 blz., uitgeverij Cichorei, Amsterdam,
16,95, verschijnt dit najaar.
OUDALKMAAR - 35