's Middags konden de
boeren in de Harmonie
kennis maken met Mussert'
Op 7 mei 1942 was er een in advertenties als 'massaal'
aangekondigde bijeenkomst voor de 'landelijke' jeugd in
het Wapen van Heemskerk. De opkomst was echter niet
groot, meldde de krant, en een deel van de aanwezigen
bestond uit ouderen die vooral kwamen voor de zang
nummers en het volksdansen van de jongeren.
In het welkomstwoord vielen veelvuldig termen als
'volkskracht' en 'dorpsgemeenschap' en werd gesproken
over de offervaardigheid van de mannen aan het (oost)
front die ten voorbeeld genomen moest worden, de ei
genschappen van het Germaanse ras die in de West-Frie
zen voortleefden, en de strijdvaardigheid natuurlijk. 'De
boeren in Noord-Holland zijn nog verdeeld in groepjes
rondom Schagen, Alkmaar en Purmerend, dus veel kon
den we nog niet doen... maar de Landstandjeugd in N.H.
is er, al is zij nog klein.'6 Daarin schemert dan toch wel
door dat de aanhang van de Landstand niet zo groot was
als gewenst.
In juni van dat jaar was er een speciale bijeenkomst van
de plattelandsvrouwen in Café Central, onder leiding van
mevrouw De Haan-Bosker. Zij was de provinciaal leidster
van de 'Vrouwen in de Landstand', sociaal raadsvrouw
in Alkmaar en radiopropagandiste. Zij sloot aan bij de
plannen van de Landstand om iets te doen aan het
gebrek aan groente. Zo was er al een informatiebrochure
verspreid over het aanleggen van een moestuin, een
prachtige taak voor de boerin. En verwijzend naar de
jeugdbijeenkomst van een maand eerder: 'Het is ver
heugend dat de landstandsjeugd de oude gebruiken
herstelt. Daardoor zullen we de eenheid terugvinden die
de boer bindt aan het voorgeslacht.' Ze doelde daarbij op
het volksdansen, want 'in het dansen van de laatsten tijd,
het schuifelen langs elkander, zat geen jolijt...'7
HET PROVINCIAAL KANTOOR IN ALKMAAR
Inmiddels was ook een nieuw pand in gebruik genomen
als gouwhuis voor de Landstand: Kennemerstraatweg 23.
De Ortskommandant en de gemachtigde van de rijks
commissaris hadden de arbeidsruimte beschikbaar
gesteld. Het pand werd op 24 juli 1942 als nieuw
Provinciaal Kantoor feestelijk geopend. 'In dit gebouw zal
den boer worden voorgehouden dat hij mensch is. Dit
gebouw moet het tehuis voor alle boeren zijn en dit huis
moet een sfeer van vertrouwen scheppen. Op geregelde
tijden komen de dorpsboerenleiders te Alkmaar bij
een Op geregelde tijden vergadert ook de provinciale
boerenraad. De Landstand heeft de taak van de stads
provincie Noord Holland een boerenprovincie te maken.
Vandaag, zoo eindigde spreker, waait de vlag van ons
gebouw; onze vlag, nog door velen verguisd en bespot.
Installatie van Jan Saal als boerenleider voor
Noord-Holland. Beeldbank WO2 - NIOD
46 - OUDALKMAAR
'Landarbeiders
luisteren aandacht
naar de rede van J.
de Lange, boerenlei
der van de Land
stand, in Hotel Cen
traal' (Café Central).
Foto W.J. Warburg,
Beeldbank WO2 -
NIOD
E>£ LANDSTAND OP HET
CQNCOVR5-
HU, liiv Jon Inging van bet Spart-
pitk 7ater(I;L(mLddag poseerde,
werd onmiddellijk set rakkert door
«n ItMi cpgezatlen Stand: ap een
nental borden zotte de Landstand in
duidelijke „taal" iljrt deel en streven
uiteen, roodst iedere voorbijganger
als t ware in oen oogwenk een idee
kreeg van wat d«C organisatie be-
duett, tn deze omgeving van pajnien
en paardenliefhebbers vu deie
atanil roker op zijn plaats, ticu zeer
suggestieve propagsnda, dlv haar doel
zeker niet gemist hooft trouwens
niet kan en mag missen, omdat du
Landstand vour d<m boer een onmls^
bare Instelling is, waarvan hot nogeo-
roö htm en du Steele Nrforlsnd-
acho landbouw ea veeteelt deehts
nadeel kan brengen.
Propaganda bij
het Nationaal
Concours
Hippique te
Alkmaar, Dagblad
voor Noord-Holland
editie Alkmaar
14-9-1942
Spoedig zal men nog slechts met eerbied haar zien wap
peren en de dag zal komen dat iedere boer ons groen en
geel, de kleuren van wasdom en oogst zal verdedigen ,..'8
MUSSERT BEZOEKT ALKMAAR
Op 26 juni 1942 bracht NSB-leider Anton Mussert een
bezoek aan Alkmaar. Hij bezocht de Grote Kerk en de
kaasmarkt en gebruikte de lunch in Hotel Proot. Daarna
ging het gezelschap naar het nieuwe gebouw van de
Landstand aan de Kennemerstraatweg, waar provinci
aal boerenleider Jan Saal een toespraak hield. Hij wees
erop dat Noord-Holland voor een groot deel door onze
voorouders aan het water was ontworsteld. Hij gaf een
uiteenzetting over de stand van zaken en grote verschei
denheid in de provincie: 126.035 ha grasland voor vee,
58.248 ha. akkerbouw, 16.000 ha bebost.
Volgens Saal was inmiddels in de meeste dorpen een
leider aangesteld en een dorpsraad gevormd, waarin ook
enkele landarbeiders en vrouwen zitting hadden. Met de
burgemeesters in de diverse gemeenten was over het
algemeen de samenwerking goed. 'Aan den Commissaris
der Provincie is het toevertrouwd, de heeren, die ons
meenen te kunnen negeeren op hun nummer te zetten.'
De laatste zin laat iets zien van het werkelijke succes van
de Landstand 'Wij zijn nog niet waar wij wezen willen,'
vervolgde Saal dan ook zijn toespraak.9
's Middags konden de boeren in de grote zaal van de
Harmonie kennis maken met Mussert. De toespraak van
Saal ging over de oorlog die gewonnen moest worden
door de nieuwe nationaalsocialistische orde. Het land
bouwcrisisapparaat zou gezuiverd moeten worden, want
'er kan geen gezonde orde worden opgebouwd onder
leiding van de menschen die reeds 13 jaren lang, tot
verdriet van het boerendom, de lakens uitdeelden'.
'De Landstand stelt overtuigend het algemeen belang
boven het groepsbelang en het groepsbelang boven het
belang van den eenling: en dat dit nu toevallig ook de
nationaalsocialistische overtuiging is, is waarlijk niet de
schuld van de Landstand en daarvoor hoeft zij zich in
geenen dele te schamen.'10
PROVINCIALE LANDDAG
Op 30 september 1942 werd een grote bijeenkomst in de
stedelijke muziektuin in de Alkmaarder Hout gehouden.
Boeren uit de hele provincie en allerlei hoogwaardigheids
bekleders waren erbij. 'Aan den ingang van de Muziek
tuin heerscht het levendige gewoel van elken Landdag:
brochureverkopers (in dit geval 'zwarte soldaten' met 'De
Storm'), menschen met fietsen die een plaatsje zoeken
OUDALKMAAR - 47