DE EE,
D'YE,
DE DIE,
HET DIE
Jaap de Graaf
De Ee, Het Ye, D'Ye, Tije, Tye, De Ye, de
Die, het Die, allemaal schrijfwijzen voor
hetzelfde veenriviertje. Dat was in het
verleden de kern van het moerasgebied
en later het veenweidegebied tussen
de strandwal waarop Limmen, Heiloo en
Alkmaar zijn ontstaan en de
zuidoostelijke strandwal van Boekel
en Akersloot. Het gebied vormt een
prachtig cultuurhistorisch monument
en is tegelijkertijd een schitterend
natuurgebied, waar in sommige delen
de tijd lijkt te hebben stilgestaan, maar
waarvan in de laatste tientallen jaren
ook grote stukken ten prooi zijn gevallen
aan dorps- en stadsuitbreiding en
wegenbouw.1
■Y/4 T
"MD;/ D>'
A,
eerste keer het werk van Jaap onder ogen kreeg. Maar
die ook nog steeds zijn spijt uitspreekt dat Jaap de echte
erkenning maar ten dele heeft mogen meemaken.
Een erkenning die op 14 november 2019 postuum werd
gerealiseerd met een mooi overzichtswerk van Jaap Oudes.
'Als ik teken ben ik op reis' werd niet alleen gepresen
teerd in het Stedelijk Museum Alkmaar maar ook in het
stadhuis van Lier, waar de burgemeester Jaap eerde als
een echte ereburger.6
Het is een boek waarin Jaap voor altijd zal voortleven,
vol kleurige reproducties en bijdragen van liefhebbers
die uitleggen waarom Jaap Oudes nooit vergeten mag
worden. En zo had Jaap het ook bedoeld.
Jaap Oudes: Interieur van de ouderlijke woning.
Met werk van Dirk Oudes aan de muur. Kleurpotlood 1951.
Chiene Vos is kunsthistorica en auteur van onder meer
V de biografie van Jaap Oudes 'Als ik teken ben ik op reis
LITERATUUR:
1. 'Jaap Oudes, tekeningen catalogus Westfries
Museum Hoorn, Museum De Zalm Mechelen,
Gemeentemuseum Helmond;Alphen 1986.
2. 'Noordhollandse Naïeven in Hoorn'- catalogus
Westfries Museum/ Culturele Raad Noord-Holland -
voorwoord van W.A. Braasem; 15 juni-31 augustus 1972.
Jaap Oudes tijdens opening expositie 1986.
NOTEN
1. Kanaaldijk 9E kadaster E9, werd in 1972, na de gemeentelijke herinde
ling, Randersdijk nr. 10 en gevoegd bij de gemeente Alkmaar.
2. KZOD en later in 1936 bij de afsplitsing 'Doorwerken'.
3. Jacob Kuijper, later leraar van de Amsterdamse Rijksacademiege
huwd met Liesje Sluyters, dochter van Jan Sluyters.
4. Selly Koning, 1938, Galerie Jeanne Bucher, Parijs.
5. André Bauchant (1873-1958): herinnering aan Alkmaar: schilderij Canal
d'Alcmaer (1941), met uitzicht op het Victoriepark vanuit de woning van
de familie Oudes. Nu in het Museum voor Moderne Kunst in Tokio.
6. www.dirkenjaapoudes.nl.
12 - OUDALKMAAR
tyti/iiPVoih Ihijli'jlii'lJ *5 f p If
pHf'inuiit Y - Cp/
Abdije W,J/J YL
- Otsdom r jliiiiM -.. j-
i/mdn ft. Jfö cjp
'V i 'Tl' nun
ïi&erslgMrff
Uitrrt/it
Jf'.'i dit rik fill
A A /'",l
-tfrottritf/t/rvfi
f ihttqutM
VtgbtBQ
Sh'jnnie.t'r
fhiltltlfOflii';
Kti.st./r
Fragment van de kaart van Hollands Noorderkwartier in
1300. Blad 1. (Uit de Geschiedkundige Atlas van Nederland.
Holland, Zeeland en West-Friesland in 1300 door Dr. A.A.
Beekman. Heruitgave uit 1900.)
VAN VERRE OORSPRONG
In de onlangs verschenen Historische Atlas van Alkmaar is
een reconstructiekaart opgenomen van de wateren ten
oosten van de eerste nederzetting rond het jaar 1000. Er
komen dan, zo wordt verondersteld, drie wateren tezamen,
het Zeglis vanuit de Schermeer, de Die vanuit het Oer-IJ-
gebied in het zuiden en de Rekere vanuit de Zijpe in het
noorden.2 Op een kaart van Hollands Noorderkwartier,
waarin de situatie in het jaar 1300 wordt gereconstrueerd,
is ook de Die aangegeven, hier als d'Ye geschreven. Het
riviertje begint in het zuiden bij het Lange Meer (nu het
Alkmaarder- en Uitgeestermeer), en passeert de grens van
Limmen en Heiloo bij de Lymmerdijc. Hier en daar is de
veenstroom door de invloed van stroming, wind en
golfslag verbreed tot kleine meertjes, waarvan sommige
nog steeds aanwezig zijn. Naar het noorden toe stroomt
de Die in het Heiloër Meer en passeert bij de Heilooërdijk,
hier de Boeckelerdijc genoemd, de toenmalige grens met
Alkmaar om weer oostelijk van Alkmaar samen te komen
met de Rekere en het Zeglis, hier Zeggelich geheten.3
HET OER-IJ
In welke mate het stroomgebied van de Die onderdeel is
geweest van het Oer-IJ, daarover zijn de meningen niet
eensluidend. Feit is dat in middeleeuwse documenten
OUDALKMAAR - 13