DE BEVRIJDING VAN
ALKMAAR: MEI 1945
INHOUDSOPGAVE
MOED EN ACTIE
REDACTIE
REDACTIEADRES
OPMAAK
DRUK
OMSLAG
Gerrit Valk
De bevrijding van Alkmaar: mei 1945
Gerrit Valk
'Als het geestelijke boven het materiële uitstijgt, ben je
een gelukkig mens'
Chiene Vos
De Ee, D'Ye, De Die, Het Die
Jaap de Graaf
Uit de collectie van: Doophek van de Lutherse kerk
Joost Cox
roegere winkels in de Spoorstraat
Tiny Opdam-Pieterse
en Leen Spaans
Verenigingsnieuws
Oud Alkmaar is een uitgave van de Historische Vereniging
Alkmaar. Het tijdschrift verschijnt drie keer per jaar. Oude
nummers zijn te koop via een e-mail naar info@hvalkmaar.nl.
Joost Cox, Lisa Oskamp, Carly Misset en Gery Baars.
Kopij voor Oud Alkmaar en
te bespreken publicaties zenden aan: Redactie Oud Alkmaar, p/a
Historische Vereniging Alkmaar, Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar,
of naar redactie@hvalkmaar.nl.
Greyfish Grafisch Ontwerp, Alkmaar.
Krijgsman Drukwerk, Alkmaar.
©Historische Vereniging Alkmaar. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de Historische Vereniging Alkmaar.
VOOR: 8 Mei 1945: de terugkeer van burgemeester jhr.
mr. F.H. van Kinschot; Bosman, P.J. collectie Regionaal Archief
Alkmaar FO 1300336.
ACHTER: Jaap Oudes, Kaasmarkt in Alkmaar, kleurpotlood 1951.
Het eerste artikel herdenkt het einde van de oorlogsjaren.
Vijfenzeventig jaar geleden werd de bevrijding gevierd.
We vieren in 2020 dus ook vijfenzeventig jaar vrede.
Ik heb de oorlog via aangrijpende verhalen van anderen
leren kennen. Ik kan niet weten hoe het was om niet
te weten hoelang de oorlog zou duren en hoe die zou
aflopen. Gerrit Valk beschrijft belevenissen en gebeurten-
nissen, die in mei 1945 plaatsvonden op bekende straten
en pleinen in onze stad. Ik loop in 2020 dagelijks langs
plekken waar meestal feestelijkheden en soms drama's
tijdens de bevrijdingsdagen zich afspeelden.
Het artikel heeft mijn gevoelens bij die wandelingen
intenser gemaakt. Hoe bracht men zoveel moed op om
in die jaren andere mensen volledig te vertrouwen, moed
om voor anderen op te komen en je eigen leven in gevaar
te brengen? Moed om je kinderen mee te geven aan een
onbekende redder? De moed die Truus Wijsmuller en
vele anderen hebben opgebracht.
Nationale en internationale belangstelling voor de
kindertransporten en de rol daarin van Truus Wijsmuller
nemen sterk toe. Aan Alkmaar de eer om een stand
beeld voor haar te laten maken en te plaatsen. Dit beeld
zal dienen als blijvende herinnering aan deze moedige
vrouw, geboren en getogen in Alkmaar, die werk maakte
van het aanbod vanuit Engeland om 10.000 kinderen
op te nemen. Zij ondernam actie in de aanloop naar de
Tweede Wereldoorlog.
Een financiële bijdrage aan het standbeeld is
een symbolische erkenning van haar moed. Onder het
motto: 'Tante Truus is hief vermeld ik nog eens het
rekeningnummer: NL62 INGB 0000 600401
t.n.v. Historische Vereniging Alkmaar, onder vermelding
van Gift Tante Truus. Ik wens u weer veel leesplezier met
dit nummer.
Carol Korringa
voorzitter
Nooit zal er in Alkmaar zo'n uitgelaten stemming zijn geweest als
in de maanden mei en juni 1945, toen met de komst van Britse en
Canadese troepen op 8 mei een einde kwam aan vijf jaar bezetting.
De stad was uitzinnig van vreugde en die feestvreugde was hoog
uit vergelijkbaar met het wegtrekken van de Spaanse troepen op 8
oktober 1573. Naar hoe de stemming in 1573 was kunnen we alleen
maar raden, maar over de sfeer in de Bevrijdingsdagen staan ons tal
van bronnen ter beschikking, zoals films, foto's, krantenverslagen en
herinneringen.1
8 mei 1945. Een geallieerde motorrijder met
Alkmaarse meisjes. Bosman, P.J. collectie
Regionaal Archief Alkmaar FO 1300064.
VOEDSELDROPPINGEN
De stad raakte al uitermate goed gemutst toen Ameri
kaanse B-17-bommenwerpers op 2 mei vroeg in de
middag zo'n 1500 voedselpakketten uitwierpen boven
vliegveld Bergen. Hiervoor gaven de Duitse autoriteiten
hun toestemming. 'Al wat lopen kon' trok in de richting
van Bergen om getuige te zijn van de voedseldroppings,
terwijl veel uitgelaten Alkmaarders op de daken van hun
huizen klommen om dit schouwspel gade te slaan.2
Piet Bakkum herinnerde zich zeventig jaar later dat
de toestellen zo laag vlogen dat hij de bemanning zag
zitten, evenals de militairen die de pakketten uit de
geopende bommenluiken duwden.3 De pakketten bevat
ten chocolade, sigaretten, margarine, Spam (varkensvlees
in blik, later bekend geworden onder de naam Smac),
scheepsbeschuit, meel, bonen en thee. De pakketten
werden door brandweerlieden en leden van de Centrale
Crisis Controledienst verzameld en naar de pakhuizen
van de Firma Holsmuller aan de Voordam gebracht, van
waaruit zij werden gedistribueerd. De dagen daarop
vonden nieuwe droppings plaats die eveneens konden
rekenen op een enthousiast onthaal.
BINNENKOMST VAN DE GEALLIEERDEN
De stedelingen werden uitzinnig van vreugde toen op
8 mei de Britse en Canadese bevrijders uit de richting
van Heiloo via de Kennemerstraatweg, gezeten op tanks,
vrachtwagens, jeeps, motoren en andere militaire voer
tuigen, omstreeks 14.00 uur de stad binnentrokken. De
vorige dag hadden geallieerde verbindingsofficieren een
bespreking gevoerd met de Duitse Ortskommandant
Arthur Schausz over hoe de machtsovername het beste
geregeld kon worden. De dag daarop bracht een Engelse
eenheid in de ochtend al een bliksembezoek aan het
stadhuis dat omgedoopt werd tot 'Townhall'. Nog vóór de
massale binnenkomst van de Canadezen en de Britten
in de middag werd de in februari 1942 door de Duitsers
ontslagen burgemeester F.H. van Kinschot in een open
wagen onder luide toejuichingen naar het stadhuis
gereden. Dankzij zijn gedwongen ontslag kon hij geen
kwaad meer doen onder de bevolking. Zijn opvolger,
de NSB-burgemeester B.A. van der Sluijs, werd gearres
teerd (hij zou in december 1945 in het interneringskamp
Rochdale komen te overlijden). Van Kinschot kreeg een
warme ontvangst, maar de Britten en Canadezen kregen
OUDALKMAAR - 1
