jStraJks knalt
de hele
boet bj u
uit elkaar!'
'een heel vriendjeliJke
Duitse soldaat'
Rob Eeken vierde van rechts
onderste rij 6e klas- 1958-/959
fa Van Dok
Het gezin Eeken
zat op het PCC en kreeg daar scheikundelessen die hij
heel interessant vond. Mijn ouders wisten van niks. Op
een dag haalde mijn moeder spullen bij drogist Van de
Pavert. Die vertelde haar dat haar zoon heel vaak allerlei
chemische stofjes bij hem kocht. Wist zij dat wel? Nee.
'Nou mevrouw, dan zou ik dat maar eens in de gaten
houden. Straks knalt de hele boel bij u uit elkaar!' Kees
werd natuurlijk meteen op het matje geroepen door va
der en moeder. 'Wee je gebeente dus deed hij het niet
meer, voor zover ik weet.
BROOD OP HET DAK
Tegenover groenteboer Verberne was de winkel van
groenteboer Den Hartigh. Alie, de dochter van deze
groenteboer, werkte bij haar vader in de winkel op de
hoek van de Snaarmanslaan en de Spoorstraat. Al op
jeugdige leeftijd werd ze verliefd op Arie Rooker die in de
Eendrachtstraat - St. Josephstraat woonde en werkte op
de groenteveiling. Arie was ook erg verliefd op dat mooie
meisje van de groentewinkel. Ze spraken altijd af bij
de bloemenklok voor het station. Tijdens de oorlog van
'40-'45 verstopte Arie zich op het dak van de grote school
[nu 'Bello']. Daar werd ook oud brood opgeslagen.
Dat was dan zogenaamd ergens gevonden.
Ja, de oorlog heeft veel ellende gebracht in de Spoorbuurt.
Vooral in de hongerwinter van 1944 was de situatie ernstig.
Voedselbonnen werden verstrekt door de gemeente.
Daarmee kon je een rantsoen eten halen bij diverse win
keltjes in de buurt en ook bij de gaarkeuken van Hoogstra
ten op de Wognumse Buurt. Het eten was af en toe echt
vies. Tenminste, dat vonden wij. Maar als je verder niets
anders kunt eten, dan maakt honger rauwe bonen zoet
Echter, op een dag kwam mijn moeder thuis met een
emmertje smurrie, dat bestond uit gemalen en gekookte
bloembollen. Mijn vader deed het deksel open, snoof er
aan, deed de achterdeur open en smeet de inhoud van
de emmer tegen de achterkant van het huis van groen
teboer Verberne waar wij op uitkeken; al brullend 'ze
denken toch gvd niet dat wij dit opvreten, we zijn geen
varkens'. 's Nachts begon het hard te vriezen en vroor de
plak eten aan de muur vast. De winter duurde heel lang
en al die tijd hing het eten daar. Wij hadden zo'n hon
ger. Mijn broer vertelde dat hij wel eens tegen de muur
omhoog klom en er dan met een klein mesje stukjes
afhaalde om op te eten.
Buren van ons hadden alles wat in huis van hout was
opgestookt in de kachel. Zo ook de trap naar de eerste
verdieping. De hele familie klom net als apen langs een
touw naar boven. Ook het afsluitluik bij de voordeur waar
de watertap zat moest er aan geloven. Om het gat uit
het zicht te houden hadden ze er een mat over gelegd.
Moeder werd ziek en de dokter werd er bijgehaald. De
man belde aan, een kind deed open en de dokter stapte
nietsvermoedend op de mat. Pok, hij zakte in het gat en
brak zijn been. Schreeuwend van pijn werd hij afgevoerd.
Wat een toestand in de Stationsstraat!
MEEL OP ZOLDER
Brood- en Banketbakkerij Overtoom, op de hoek van de
Spoorstraat [61a] en de Snaarmanslaan, was befaamd. Er
woonde een jong hardwerkend echtpaar met vijf kleine
kinderen. En dat in oorlogstijd. De oorlog duurde nu al
drie jaar en alles werd grimmiger. Er was een voedsel-
en brandstoftekort. Bakker Overtoom kon het nog wel
22 - OUDALKMAAR
redden. Hij had in ieder geval nog wat meel en kon dus
bakken, als er tenminste brandstof of hout voor de oven
was. Maar het werd een ramp toen ook de brandstof op
de bon ging en vaak op was. De mensen in de buurt wer
den steeds creatiever. Er was altijd wel ergens een boom
die nodig 'gesnoeid' (lees: omgehakt) moest worden. De
stammen van de 'gesnoeide' bomen werden samen met
vrienden verstopt. Zelf verstopte de bakker zich tijdens
razzia's onder de vloer van de serre. Daar kwam hij via een
luik onder het bed. Tijdens zo'n razzia was de bakker ech
ter met zijn bakfiets in de buurt. Hij sprong in de bakfiets
en een jochie uit de buurt trapte de bakfiets (met bakker)
naar huis. Bij een andere razzia trok hij snel wat dames
kleding aan en met een doekje over zijn hoofd geknoopt
stapte hij als 'non' naar de kerk. Weer was hij ontsnapt!
huis doorliep. Atie vertelt: 'Natuurlijk moest ik die man
vertellen waar onze vader was. De soldaat had denk ik
watjes in zijn oren, onverrichter zake is hij vertrokken. Ik
kreeg toen toch een uitbrander van mijn moeder!'
In de oorlogstijd werd onderling veel aan ruilhandel
gedaan. Mijn vader was kunstschilder en nu pas kwamen
Rob Eeken, zoon van slager Eeken, en ikzelf erachter dat
mijn vader schilderijen ruilde voor vlees van de slager. Er
werd ook geruild met kleding of schoenen. Of huishou
delijke hulp in ruil voor eten van een boerderij waar hulp
nodig was.
Het benodigde meel voor het bakken van brood en
banket bewaarde bakker Overtoom in de oorlog zorgvul
dig in een paar grote zakken bij de familie Groenland in
de Stuartstraat op zolder. Wanneer het nodig was werd
er meel uit de zakken gehaald. Atie, de dochter van de
familie Groenland, had die zakken natuurlijk wel zien
staan en vroeg haar moeder wat er aan de hand was.
Dat mocht haar moeder dus aan niemand vertellen. Atie
werd gedreigd met hel en verdoemenis als ze ook maar
iets over die zakken aan iemand zou vertellen. Dus hield
zij haar mond.
Vader Groenland had boven op zolder een ruimte
gemaakt waar hij zich kon verstoppen als er een razzia
zou zijn. Atie had dat wel stiekem gehoord. Op een dag
kwam een heel vriendelijke Duitse soldaat die het hele
Armoede, armoede bij iedereen. De groenteboeren Den
Hartigh en Verberne wisten natuurlijk welke gezinnen
het hardste ondersteuning nodig hadden. Zij brachten
groente en fruit wat dagelijks overbleef juist naar die
mensen, als een voorloper van de voedselbank, zeg maar.
Atie vertelde nog, met instemming van de anderen: 'Van
vlak na de oorlog herinner ik mij vrouwen die op een
bakfiets zaten en andere mensen die rotte tomaten naar
ze gooiden. Doordat er in de oorlogstijd niks te eten was,
maar toen waren er wel die tomaten. Een afrekening. Dat
is mij bijgebleven'.
OUDALKMAAR -