ALKMAARSE SOLDATEN IN FRANSE DIENST
Naast Alkmaar, komt ook
de regio aan bod, althans
voor wat de periode tot de
negentiende eeuw betreft.
(1806-1813)
Lisa Oskamp
Napoleon I met zijn staf te paard. Schilderij van Horace Vernet, 1810-1850. Collectie Rijksmuseum, inv.nr. SK-A-3910.
De Bataafse Republiek kwam in 1795 mede door Franse hulp tot stand. In 1806 namen de Fransen het bestuur over en vestigden
het Koninkrijk Holland onder leiding van koning Lodewijk Napoleon. Tijdens deze periode voerde Frankrijk vrijwel continu oor
log. Daarom werden in de landen waar de Fransen aan de macht kwamen soldaten geworven voor het Franse leger. Dit gebeurde
ook in Nederland. Hoe ging dit precies in zijn werk? Diverse historici hebben hier onderzoek naar gedaan. Maar wat heeft het
werven van soldaten en meer specifiek van weesjongens en de per 1810 ingaande dienstplicht specifiek betekend voor Alkmaar?
De Alkmaarse amateurhistoricus George Olthof is op dit moment bezig om de archieven uit te pluizen. Aangezien zijn onderzoek
nog volop gaande is, volgt hier de historische context met een aantal van zijn eerste bevindingen en enkele beschrijvingen van
Alkmaarse soldaten. Nader wetenschappelijk onderzoek naar deze interessante gegevens zou op zijn plaats zijn.
Alkmaar en omgeving op de vierbladskaart van het hoog
heemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Kennemer-
land en West-Friesland door Johannes Dou, 1729 (kaart
beeld van 1680). Universiteit van Amsterdam, Bijzondere
Collecties.
Plattegrond van Alkmaar, 1925. Uitgave V.V.V. 'Alcmaria'
van Alkmaar in 1972 tot 'groeikern'. Alkmaar kreeg tot
taak het opvangen van de 'overloop' uit de Randstad. In
de periode 1970-1990 trad bijna een verdubbeling op van
het aantal inwoners. In Alkmaar Noord werd een heel
nieuw stadsdeel gebouwd.
Alkmaar is vandaag de dag meer dan ooit het streekcen-
trum van de regio. De stad heeft een ruim palet aan
culturele en andere voorzieningen. Als winkelstad is
Alkmaar een begrip. De kaasmarkt is economisch niet
meer van belang, maar nog steeds een belangrijke
toeristische trekpleister.
In het laatste hoofdstuk van het boek wordt kort inge
gaan op de huidige situatie van de stad. Na het gereed
komen van Vroonermeer-Noord zal toekomstige woning
bouw gerealiseerd moeten worden binnen de bestaande
stedelijke ruimte via 'inbreiding' of 'verdichting' en de
herontwikkeling van oude industriegebieden.
REGIO
In de 35 hoofdstukken van de historische atlas van
Alkmaar worden de hierboven genoemde ontwikkelin
gen uitgebreid beschreven en verduidelijkt met behulp
van kaarten en ander beeldmateriaal. Naast Alkmaar,
komt ook de regio aan bod, althans voor wat de periode
tot de negentiende eeuw betreft. Afzonderlijke hoofd
stukken behandelen de ontwikkeling van de Egmonden,
Heiloo, Bergen, Oudorp, Koedijk, Sint Pancras, Heerhugo-
waard, Schermer en het Schermereiland, Om de belang
rijke versnelling van de stedelijke ontwikkeling in de
laatste twee eeuwen goed te kunnen schetsen, is bij de
beschrijving van de periode na 1800 de nadruk gelegd
op de gebeurtenissen in Alkmaar zelf.
Alle overige illustraties in dit artikel komen uit de
collectie van het RAA. De Historische atlas van
Alkmaar is verkrijgbaar bij het Regionaal Archief en de
boekhandel. De prijs is 29,50.
4 - OUDALKMAAR
KONINKRIJK HOLLAND
Lodewijk Napoleon was van 1806 tot 1810 de koning van
Koninkrijk Holland. In deze tijd ontstond het idee dat
wees- en armenjongens in het leger konden dienen.
Eerst werd alleen gesproken over het werven van
gestichtskinderen voor het leger, maar begin oktober 1806
werd deze maatregel aangescherpt. "Op den stelligen
last van zijne Majesteit alle Jongelingen tot den
Krijgsdienst geschikt, welke in Wees- en Armenhuizen en
verdere soortgelijke Gestichten zich bev[o]nden, bij de
OUDALKMAAR - 5