»<s In"lii.U
'U
'kul* li
Het nieuwe clubgebouw Phoenix aan de Zandersloot.
Archief scouting De Geuzen
verplaatsen naar de Zandersloot, achter het
Zomerbad, waar het gebruikt zou worden door vier
groepen: 't Oude Hoen, De Dirk Duyvelgroep, de
Kennemer Woudlopers en De Geuzen. De Impeesa-
groep was inmiddels opgeheven. Alle groepen
kregen een eigen lokaal, er was een speelzaal, een
kleine keuken en een toiletruimte. Op de zolders kon
gekampeerd worden. Op 11 september 1948 werd
het feestelijk geopend en kreeg de toepasselijke
naam Phoenix. Het was een prachtige locatie
natuurlijk. Joop Haasbroek herinnert zich uit die tijd
bij de Kennemer Woudlopers vooral de vele malen
dat ze 'vlaggenroof' speelden in het Heilooër bos, de
patrouille-hikes met kleine 2-persoons tentjes en het
districtskampioenschap in het oostelijk deel van het
Heilooër bos met als beoordelaar o.a. hopman Van
Esch en hopman Nieuwenhuijsen en verder veel
reigers, die de boel volscheten.
NIEUWE NAMEN
Steeds weer blijken groepen opgeheven te worden
en nieuwe opgericht en zijn er weer nieuwe namen
in het scoutingspel. 't Oude Hoen was een protes
tants-christelijke padvindersgroep. Een opmerkelijke
naam: Govert 't Hoen ofwel 't Oude Hoen was een
Waterlandse boer en 'aanvoerder van vrijbuiters'. Hij
streed tegen de Spanjaarden, vooral bij Haarlem
overigens, en sneuvelde op 31 mei 1574 bij
Ilpendam. In de Alkmaarsche Courant van 27-3-1947
stond een aardig verslag van een demonstratieavond
van 't Oude Hoen in het Wapen van Heemskerk:
"met de réveille begon de kampdag die ten tonele
werd gebracht. De verschillende programmapunten
werden op originele wijze aangekondigd door seinen
met de vlag". De toevoeging protestants-christelijk
wilde overigens niet zeggen dat de andere openbare
padvindersgroepen niet religieus waren. De N.P.V.
begon de oud-en-nieuwviering 1949 met een
wijdingsdienst in de Kapelkerk.
Ook de Dirk Duyvelgroep had een historische naam:
Dirk Duyvel was een van de aanvoerders van de
Geuzen tijdens het beleg van Alkmaar in de
tachtigjarige oorlog. Deze groep is de enige die een
naam heeft gekozen uit de Alkmaarse geschiedenis,
een soort vrijheidsstrijder en ik vermoed dat de
groep, vlak na de oorlog opgericht, deze naam heel
bewust heeft gekozen. En met de wetenschap dat
Dirk Duyvel een geuzenleider was kun je je voorstellen
dat daar grapjes over gemaakt werden en worden bij
competitie met De Geuzen.
De naam Impeesa betekent in de taal van de
Matabele 'onvermoeibare hyena'. Het was de
totemnaam van Robert Baden-Powell en verwijst
dus net als de 'Woudlopers' naar de oorsprong van
de padvinderij.
Soms stuit je op onbekende namen. Zo trof ik in een
krantenartikel uit 1949 over districtswedstrijden in
het Noorderkwartier de namen aan van de verschil
lende patrouilles die hadden deelgenomen. Winnaar
was de Alkmaarse Victoriegroep met 147 punten en
als laatste staat genoemd Ouden Heem te Alkmaar,
met 101 punten. Ik vermoed dat dit gewoon 't Oude
Hoen was. Verwarrend is dat niet alleen de groepen,
maar ook de troepen en hordes en stam die bij een
groep horen vaak eigen namen hebben. Zo bleek de
Franciscus van Salesgroep een welpenhorde van de
St. Laurentius te zijn.
Bij de verkenners waren de groepen meestal
genoemd naar de r.k. parochie waaraan ze verbon
den waren, de Dominicus en Laurentius in Alkmaar,
en was er een Don Boscogroep die hoorde bij de
St. Jozefparochie. De meisjesgroepen hadden
aanvankelijk geen aparte namen, waarschijnlijk
omdat er maar twee groepen waren. In de Alkmaarse
adresboeken van de jaren '50 en '60 vond ik echter
meer namen, zoals de Maria Gorettigroep die onder
de Dominicusparochie viel, de Sint Raphaelgroep die
bij de H. Jozefparochie hoorde, de Sint Jeanne
d' Arcgroep van de Laurentiusparochie en een
60
j li1! jfl
TL - 1 r v
De Briniostam van de Dirk Duyvelgroep. Particuliere collectie
Florence Nightingalegroep. Er was ook een gidsen-
groep gevestigd in de Baanstraaat, katholiek
waarschijnlijk, waar ik zelf een paar plezierige jaren
heb gehad, maar die weer werd opgeheven bij
gebrek aan leiding. Ik weet niet eens meer de naam.
Er was ook een meisjesgroep met de naam Kaasdra
gers, voortgekomen uit het NPV, die zich in de jaren
'60 aansloot bij de St. Laurentiusgroep. Andere
namen verdwenen van het toneel, zoals de oudste
groep De Kaninefaten, maar ook de Impeesa en de
Kennemer Woudlopers. Rond 1970 waren ook de
Dirk Duyvelgroep en de St. Dominicusgroep
opgeheven.
VAN ALKMAAR DE VICTORIE
Dan was er nog de zeeverkennersgroep Victorie.
Hoewel deze groep nu in Heiloo gevestigd is, aan de
Westerweg hoek Kerklaan, wijst de naam toch wel
op een Alkmaarse oorsprong. De Victoriegroep is
opgericht in de zomer van 1946 en stond onder
leiding van schipper Perre en akela Van Dongen. Op
7 juli 1947 verscheen een artikel in de Alkmaarsche
Courant dat de groep een voormalige reddingboot
geschonken kreeg die Prinses Marijke werd gedoopt.
In de zomer van 1949 werd een barak op het terrein
achter Westerweg 332 in gebruik genomen, op het
land achter de boerderij van Breemer. Op dat
moment had ook de Victoriegroep al verschillende
behuizingen gehad die allesbehalve ideaal waren,
maar dit was prachtig. Het zeeverkennerslokaal was
geheel in scheepstrant ingericht en in het welpen-
verblijf had de heer Baart een prachtige muurschil
dering aangebracht waardoor je je in de rimboe
waande. Het nieuwe verblijf werd 't Kraaiennest
gedoopt.
Uit de krantenberichten over het jubileum in 1956
worden we iets wijzer over de vroege geschiedenis
van de groep. Schipper Perre "heeft in korte tijd de
groep van een land- in een zeeverkennersgroep
weten te transformeren, die over een behoorlijke
hoeveelheid materiaal van uitstekende kwaliteit
beschikt, nl. een schouw, 2 roersloepen en 7 kano's".
Omdat de berging in het troephuis aan de Notweg
nabij de Westerweg niet meer voldeed en te ver van
open water was konden ze gebruik gaan maken van
een deel van het terrein van de gemeentereiniging
aan het Zeglis. Daar werd door vrijwilligers een eigen
botenhuis gebouwd. Het 10-jarig bestaan van de
troep werd feestelijk gevierd in de aula van het
Murmelliusgymnasium en toen werd ook bekend dat
ze een marinevaartuig over konden nemen dat als
drijvend troephuis dienst zou gaan doen. In
datzelfde jaar fuseerde de Nanning van Foreestgroep
uit Heiloo vanwege een tekort aan leiders met de
Alkmaarse Victoriegroep. Die groeide daarmee uit
tot een groep met twee complete welpenhordes en
drie volle troepen zeeverkenners. De twee groepen
uit Heiloo bleven gebruik maken van hun eigen
locatie en in de daaropvolgende jaren verdween de
Victoriegroep uit Alkmaar.
Niet helemaal trouwens: de voortrekkers van de
groep hadden samen met de stam van De Geuzen
vanaf 1958 hun onderkomen in de Accijnstoren, tot
die midden jaren zeventig bestemd werd tot
havenkantoor.
PAFAFAS EN HEITJES
Scoutinggroepen hebben altijd hun best gedaan
toegankelijk te zijn voor iedereen, subsidie was er
nauwelijks en dus werden vele activiteiten ontplooid
om geld in te zamelen voor een gebouw of kampeer-
materialen. Een bekend voorbeeld was de pafafa op
het Phoenixterrein, georganiseerd door de vier
Phoenixgroepen. Het 'klinkt als de naam van een
61
