Oud Alkmaar
Het station van Alkmaar
Inhoudsopgave
Noblesse oblige
Adeldom verplicht. Onze
90-jarige vereniging is aanwezig
en zichtbaar in de stad. En is met
de liefde voor de bijzondere
stadsgeschiedenis voor velen een
bron van genoegen, zo niet
vreugde. Dat durven we best
te zeggen met zoveel hart
verwarmende reacties op de
dingen die we organiseren. En er komen weer mooie
gebeurtenissen aan die we met elkaar willen delen.
Over de bijzondere jubileumactiviteiten kunt u lezen in
het verenigingsnieuws.
Karel Beentjes
Geïnspireerd door het succes van George
Stephenson die al in 1825 voor de eerste
keer een stoomtrein laat rijden over een
spoorlijn tussen twee plaatsen, wordt in
Nederland de Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij (HIJSM) opgericht.
Deze wil een spoorlijn Amsterdam - Den
Haag - Rotterdam aanleggen. De verbinding
Amsterdam - Haarlem is het eerste deel
van deze lijn en dus kan er voor het eerst in
1839 ook in Nederland een trein rijden.
Veel particuliere ondernemingen zoals
HIJSM vinden nieuwe lijnen niet rendabel,
maar veel politici waaronder Thorbecke
vinden dat spoorwegen geen overheidstaak
zijn. Toch debatteert in 1859 de Tweede
Kamer over de spoorwegkwestie en neemt
een spoorwet aan die spoorwegaanleg door
de staat mogelijk maakt. De Eerste Kamer
verwerpt deze wet echter en het kabinet
valt. In 1860 dient het nieuwe kabinet
Van Hall direct een nieuwe spoorwegwet
in. Baron F.A. van Hall wil de aanleg van
spoorwegen financieren met opbrengsten
uit het Cultuurstelsel dat in Indië is
ingevoerd en naar verwachting veel geld
oplevert. De spoorweguitgaven gaan zo
niet ten koste van lopende zaken. Zijn
spoorwegwet noemt tien lijnen met alleen
het begin- en eindpunt. Dit voorkomt
allerlei geruzie over de precieze tracés. Zijn
belangrijkste zet is dat in die wet elk
kiesdistrict zijn eigen spoorweg krijgt.
Nederland kent in 1860 nog het districten
stelsel. Met een tegenstem zou een
Kamerlid zo zijn eigen district kunnen
benadelen. Dit politiek slimme voorstel
wordt dus aangenomen.
In de Spoorwegwet van 1860 wordt ook een
lijn Amsterdam - Den Helder genoemd, al
Jaargang 39, nummer 2 - 2015
29 Karel Beentjes
Het station van Alkmaar
39 Lida Boukris-Jong
Truus Wijsmuller
Een vrouw uit duizenden
45 Marlies ten Berge en Eelkje Knol
Hoe Spaander naar Alkmaar kwam
53 Alkmaar varia
55 Verenigingsnieuws
Oud Alkmaar is een uitgave van de Historische
Vereniging Alkmaar. Het tijdschrift verschijnt
drie keer per jaar. Oude nummers zijn te koop via een
e-mail naar info@hvalkmaar.nl.
Redactie
Marlies ten Berge, Gerard Dekkers, Jan Drewes,
Eelkje Knol, Lisa Oskamp
Redactieadres
Kopij voor Oud Alkmaar en te bespreken publicaties
zenden aan: Redactie Oud Alkmaar, p/a Historische
Vereniging Alkmaar, Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar,
of naar redactie@hvalkmaar.nl
Opmaak
Greyfish Grafische Vormen, Alkmaar.
Druk
Krijgsman Drukwerk, Alkmaar.
Historische Vereniging Alkmaar.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de Historische Vereniging Alkmaar.
OMSLAG
Voor: Getekende kleurenplaat van de feestelijke opening
van het station in 1865
Achter: Mannenmode zoals al voor de oorlog verkocht
werd bij Spaanders
Daarnaast doen we wat we in andere jaren ook doen:
wandelingen en lezingen voor onze leden organiseren.
De wandeling langs de hoogtepunten van onze
verenigingsgeschiedenis was toevallig net op de
heetste dag van de zomer. Dat zal sommige leden
er van hebben kunnen weerhouden om mee te gaan.
Dus doen we die misschien later in het nieuwe seizoen
nog eens over.
Ringers was aan het begin van de zomer weer in het
nieuws. Duidelijk werd welke ondernemers naast
Dobla het fabrieksgebouw een nieuw leven willen
geven. Het is nu wachten op een vertrouwenwekkend
financieringsplan. Gemeente en eigenaar Rabo zijn nu
weer aan zet, niet anders dan vier jaar geleden, toen
wij na een ledenoproep tijdens de jaarvergadering
de barricaden op gingen om de fabriek van de sloop
te redden.
Sloop is steeds een bedreiging voor de historische
binnenstad. Want ook bij de sloop van minder
waardevolle panden, of na bijvoorbeeld een brand, is
er de neiging om er iets veel groters en hogers voor
terug te bouwen. Niet altijd leidt dat tot een verfraaiing
van de stad. Wij zijn er alert op en schrijven dit najaar
een advies aan de gemeente hoe de bescherming van
de monumentale binnenstad nog vergroot kan worden.
Van alle vorderingen houden we u steeds op de hoogte
via onze website, die na 9 september volledig zal zijn
vernieuwd. Neem er eens een kijkje als u met internet
vertrouwd bent.
Leen Spaans
Het Station Alkmaar bestaat op 18 december 150 jaar. Op het ogenblik wordt druk
gewerkt aan de herinrichting ervan. Uit het nu volgende verhaal blijkt onder meer dat dit
niet de eerste verbouwing is sinds het station werd opgeleverd.
Het station in 1865.
Collectie Regionaal
Archief
Oud Alkmaar 2015 29
