fijn getekend, landelijk tafereel met
rustende jagers ontwaren. Helaas is dit
glas nogal beschadigd.
Het wapenraam bezig met het raam voor De Rijp, en
van Alkmaar in de daarnaast werkte hij aan ramen voor
slotkapel te Egmond kerken in Broek in Waterland en
aan den Hoef; door Wormerveer. Hij ontving voor deze drie
Jan Maartenszoon ramen tezamen 246 gulden en 10 stuivers
Engelsman. van de Alkmaarse vroedschap.
FotoJ. van Zanten Zijn meest prestigieuze werk werd evenwel
een kolossaal raam in de Grote Kerk te
Alkmaar, waaraan hij vanaf1642 zou
werken. Hiervan is niets overgebleven. De
meeste gebrandschilderde ramen die hier
Prent op p.3 genoemd zijn, hebben de tand des tijds
Het wapenraam niet doorstaan. Alleen in de slotkapel van
van Alkmaar in de Egmond aan den Hoefis nog een prachtig,
Grote Kerk te De maar sterk gerestaureerd, wapenraam van
Rijp. Ontworpen en Engelsman te zien. De zilveren burcht van
vervaardigd door Alkmaar op het rode wapenschild is groot
CornelisJanszoon geschilderd, omgeven door geschilderd
Sparreboom, architecturaal kwab- en rolwerk en
circa 1657. versierd met fruit en engeltjes. In het kader
FotoJ. van Zanten onder het wapen kunnen we een bijzonder
BRAND IN DE RIJP
Welke afbeelding Engelsman onderop het
Alkmaarse wapenraam in De Rijp geschil
derd had, weten we niet, want zijn raam is
met de kerk en een groot gedeelte van het
dorp De Rijp verloren gegaan tijdens de
grote brand op 7 januari 1654. Deze brand
heeft tot in de verre omgeving diepe
indruk gemaakt. Ook de Alkmaarse
bevolking was hierdoor aangedaan en
wilde graag helpen. In het stadsresolutie-
boek, waarin de beslissingen van het
Alkmaarse bestuur zijn opgetekend, lezen
we dat de vroedschap in dat rampjaar maar
liefst drie maal hulp heeft geboden aan dit
geteisterde dorp. Al vijftien dagen na de
brand werd een verzoek van de vroedschap
en schepenen van De Rijp ingewilligd om
20 tot 22 weeskinderen uit De Rijp in de
stad op te nemen. De kinderen werden
ondergebracht in een 'goodshuys', een
liefdadigheidsgesticht van de kerk 'om
Godswil'. Vijfmaanden later, op 27 juni,
werden collectes gehouden in de Grote
Kerk en de Kapelkerk, oftewel de 'groote en
cleyne kerke, voor de armen van de kerke
in de Rijp, mits haer groote desolatie door
't verbranden van meest het dorp'. Daarna
op 15 augustus was het bestuur van
Alkmaar bereid tot een ruime bijdrage, 'tot
opbouw van haer kerke predicants, school,
ende weeshuys'.2 Het nieuwe raam dat
Alkmaar tevens voor de herbouwde kerk
schonk, was mogelijk bij dit bedrag
inbegrepen. Uit de stadsrekening van 1657
blijkt dat voor dit raam 150 gulden is
betaald aan glasschilder Sparreboom. Een
2 Oud Alkmaar 2015
zelfde bedrag ontving de glasschilder voor het
Hoogheemraadschapsraam van de Uitwaterende
Sluizen, dat hij ook vervaardigd had voor de
kerk van De Rijp. Mogelijk zijn beide ramen in
dezelfde periode tussen 1655 en 1657 geschilderd.
CORNELIS JANSZOON SPARREBOOM
Cornelis Janszoon Sparreboom, opvolger en
mogelijk leerling van Jan Mzn. Engelsman,
werd op 26 april 1655 lid van het Alkmaarse
schildersgilde. Zijn geboortejaar is onbekend.
Zsuzsanna van Ruyven-Zeman veronderstelt
dat Sparreboom rond 1635-1637 werd geboren.
Zij nam deze biografische gegevens over uit
publicaties van C.W. Bruinvis, de eerste
archivaris van Alkmaar. Sparreboom huwde op
25 augustus 1658 Trijn Claesdochter, 'die hun
reeds in de vorige maand gedoopt kind op den
arm droeg'. Nadat hij weduwnaar geworden
was, hertrouwde hij in 1689 met Ariaentje
Jacobsdochter Haerlaey. Hij overleed in
Alkmaar op 13 juni 1713.
De vroedschap van Alkmaar was zijn belang
rijkste opdrachtgever. Hij vervaardigde, soms
met assistentie van Outger Janszoon,
Alkmaarse wapenramen voor De Rijp, Scher
mer, het huidige Stompetoren (1662), Obdam
(1664) en Warder (1671). Hiervan bestaat alleen
nog het glas in de kerk van De Rijp, dat hij op
jonge leeftijd gemaakt heeft. De datering (1657)
op het raam is niet authentiek. Restaurateurs
hebben dit in de negentiende eeuw herschreven.
Het wapenraam van Enkhuizen in de kerk van
De Rijp is ook nogal eens (o.a. door glazenier
W. Bogtman) aan deze glasschilder toegeschre
ven. Van Ruyven-Zeman betwist dit echter.
Naast vroedschappen van Alkmaar en andere
steden, bevinden zich onder de opdrachtgevers
van Sparreboom ook diverse waterschaps
besturen. Zo vervaardigde hij het hierboven
vermelde Hoogheemraadschapsraam in de
Oud Alkmaar 2015 3
