wordt aan de kwaliteit van het boekweit-
meel ofde melk, wordt een monster voor
onderzoek gebracht naar apotheker Wanna
of Schouten Oele.
Gezondheid is een belangrijk punt van
zorg in het huis. Besmetting ligt op de loer.
Daar zijn in de eerste plaats de kinderziek
tes, maar tuberculose -volksziekte
nummer één- vormt net zo'n groot gevaar.
Dat komt volgens één der regenten vooral
doordat er nogal wat wezen kinderen van
'tuberculose' ouders zijn, dat wil zeggen
van ouders die aan tbc waren gestorven.
Er is in 1912 sprake van een jongen die met
tbc is besmet, maar voor wie nergens een
plaats wordt gevonden waar hij opgeno
men kan worden. Hij moet dan maar zo
vaak mogelijk naar Egmond en Bergen aan
Zee. Pas veel later, in 1914, kan hij terecht
in het Hospitium in Katwijk. Gelukkig
wordt er geen melding gemaakt van
besmetting van andere kinderen. Ook niet
van de meisjes K. die toch altijd wel wat
zwakjes blijven en extra voeding nodig
hebben. Hermine krijgt op haar dertiende
nog extra 'eijeren' en melk omdat ze er zo
bleek en zwak uitziet. Blijkbaar hebben
Hermine en Greta ook last van huiduit
slag, waarvan gevreesd wordt dat die
besmettelijk is. In mei 1913 en april 1914
belanden ze er zelfs mee in het ziekenhuis,
dat grenst aan het weeshuis.
Het gebouw van het Burgerweeshuis staat
er ruim dertig jaar als de meisjes Kaeseberg
erheen gebracht worden. Het is dan
eigenlijk al te groot geworden en in 1904
besluit de gemeenteraad dat het gymna
sium een gedeelte van het weeshuis ter
beschikking moet krijgen. Aannemer
Ringers krijgt de opdracht een deel van het
huis daartoe te verbouwen en wel zo, dat
het gedeelte van het gymnasium en dat
van het weeshuis van elkaar gescheiden
zijn. Het afstaan van een deel van de
ruimte leidt ook tot verschuivingen
binnen de rest van het huis, net als de
verandering van de populatie dat doet: een
jongensslaapkamer wordt meisjesslaap
kamer, badkamers worden omgewisseld,
de meisjesziekenzaal verplaatst. De
naaikamer wil ook nog wel eens van plaats
veranderen. De keuken blijft op zijn plek
ook al zijn er in de loop der jaren wel
aanpassingen nodig.
Als twee jaar later het aantal wezen nog
minder is geworden, vraagt de burge
meester om nog meer lokaliteiten, want de
gemeentescholen kampen met een gebrek
aan ruimte. En er zijn verenigingen die op
bepaalde dagen een lokaal huren. Het zijn
wel inkomsten voor het weeshuis, maar
het brengt ook onrust in het huis. Van de
tuin, waar aanvankelijk ruimte genoeg
was voor de wezen om te spelen, wordt ook
iedere keer een stukje afgeknabbeld. Vader
van der Hilst had er nog genoeg ruimte om
kippen en duiven te houden en zelfs
pauwen, maar van het gymnasium komen
er op een gegeven moment klachten in
verband met die pauwen. Er wordt zelfs
geklaagd over de kleintjes, die te veel
lawaai maken bij het buitenspelen.
Katholieke wezen zitten in het katholieke
weeshuis, de niet-katholieke in het
Burgerweeshuis. Hoewel het laatste een
gemeentelijke instelling is, krijgen de
kinderen een opvoeding die gekenmerkt
wordt door een protestantse signatuur. En
dan wel voornamelijk Nederlands - of
zoals het in de negentiende en begin
twintigste eeuw nog heette - 'Neder-
duitsch' Hervormd.
Tot 1907 moeten de kinderen, behalve
waarschijnlijk de allerkleinsten, iedere
zondag naar de kerk, maar vanaf die tijd
hoeven ze dat tot hun dertiende niet meer,
omdat ze er volgens de regenten toch
weinig van mee zullen nemen. Hermien
en Greta gaan in januari 1908 naar de
zondagsschool en Dora volgt in juli.
De oudste van de Hervormde predikanten
is verantwoordelijk voor de catechisatie
van de wezen. Als hun ouders niet
duidelijk tot een ander kerkgenootschap
behoren doen ze op hun achttiende jaar
openbaar belijdenis van hun geloof en
worden bevestigd als lidmaat van de
Hervormde Kerk. Dat gebeurt meestal op
Palmzondag, de zondag voor Pasen.
Hermine wordt op 22 maart 1914 bevestigd
en krijgt een 'souvenir' van het bestuur 'in
den vorm van een boek'. Haar zusjes zijn al
het huis uit als ze belijdenis doen.
Bijna hun hele jeugd hebben de meisjes K.
in het weeshuis doorgebracht. Alleen
Hermine zal zich nog iets hebben kunnen
herinneren van de tijd ervoor, Greta
nauwelijks en Dora al helemaal niet. Zo'n
veertien jaar zijn ze er met z'n drieën en in
zo'n tijd gebeurt er van alles, wat indruk
op hen gemaakt moet hebben.
Zo'n indrukwekkende gebeurtenis was
vanzelfsprekend het overlijden van Moeder
van der Hilst. De Moeder was al langere
tijd niet in orde zonder dat de dokter
daarvan een oorzaak kon ontdekken. Zij
ging steeds meer achteruit en ze was
uiteindelijk zo ziek dat het duidelijk was
dat zij zou overlijden. Dat zal een druk
kende sfeer gegeven hebben in het huis. De
kinderen mogen geen lawaai maken. Ze
missen de Moeder en kunnen de Vader, die
Het Burgerweeshuis
met op de
meisjes: Greta en
Dora zouden hierop
staan. Foto uit
1907. Collectie
Regionaal Archief
GEZONDHEID
HET GROTE HUIS
4 Oud Alkmaar 2014
GODSDIENSTIGE OPVOEDING
OPGROEIEN
Oud Alkmaar 2014 5
