irT
^3
Oudorp door een aparte molen bemalen
zou worden. Deze molen kwam vlak bij de
Halvemaansbrug te staan en in 1870 is het
waterrad vervangen door vijzelbemaling.
De molen heeft gefunctioneerd tot 1930,
want toen besloot het polderbestuur over
te gaan op elektrische bemaling. Het
verzoek van de machinist de molen te
behouden als woning haalde het niet. De
rr-'-
#nnmr
-f
j M
Witu, Alt— n-,1.
Tekening van de 1626 tot een hevig protest van de boeren
laatste overtoom uit het noorden. Hun oude doorvaart naar
van H. Hef, Alkmaar werd geblokkeerd. Ze hebben
1921. Collectie geprobeerd de Nieuwe Vaart weer afte
Noord-Hollands sluiten om hun vaarroute door de
Archief Burchtsloot open te houden. Er moest zelfs
een regiment schutters uit Alkmaar aan te
pas komen om de orde te herstellen. Voor
de scheepjes uit de Langedijk moest nu een
andere vaarroute worden gevonden. De
oplossing werd gevonden door de oude
Steensloot die vanuit de Veert op
polderniveau langs de Nieuwe Vaart liep
in gebruik te nemen. De Steensloot was in
de eeuwen daarvoor in gebruik geweest
voor de aanvoer van klei naar de eerder
genoemde steenovens en werd bij de
nieuwe kanalisatie Langedijker Vaart
genoemd. Een restant van het zuidelijk
deel van de Steensloot is de huidige sloot
aan de huizenkant van de Zeswielen.
'SES' WIELEN
Naast de eerder genoemde schutsluis werd
een driedubbele overtoom gebouwd ten
behoeve van de boeren en tuinders uit de
Langedijk. Het gebruik van de dubbele
Detail van de kaart
van ClaesJansz.
Visscher uit 1631,
gedraaid naar het
noorden aan de
bovenzijde.
1 Heerhugowaard,
2 Schermer,
3 Zeswielen,
4 Munnikenweg,
5 Burchtsloot,
6 de Veert en
7 Westfriese
Omringdijk
Collectie Regionaal
Archief
20 Oud Alkmaar 2014
raderen, handspaken ofwielen waarmee de
scheepjes vanuit de Veert over het
dijklichaam van de Rekerdijk getakeld
werden, verklaart de naam van de kade en
het buurtschap langs het water, de
Zeswielen. De drie overtomen hebben tot
1757 gefunctioneerd. In de kroniek van
Alkmaar en zijne geschiedenissen wordt in dat
jaar vermeld dat er begonnen was de drie
overtomen bij de 'Seswielen' even voorbij
'den verbrande saegmolen' afte breken en
twee andere wielen daarvoor in de plaats te
stellen. Hierbij wordt vermeld dat kleine
vaartuigen en schuiten komend vanaf
Langedijk en Sint Pancras 'voor welcken
geen andere passagie nae de stadt open is'
met de overtoom worden overgehaald.
Waarschijnlijk werd de overtoom toen
iets naar het noorden verplaatst. De
vervanging van de drie overtomen door
een enkele met twee wielen was een
bezuinigingsmaatregel van het Alkmaarse
stadsbestuur. Dat de overtoom op een
andere plaats dan de 'Seswielen' kwam,
wordt min of meer bevestigd door de
mededeling in de kroniek dat in 1780 "de
vroetschap besloot de herberg de Tinsberg,
gelegen op de glooiing van de Geestermer-
ambachts Omloopdijk ofOudorperdijkje
en naast de plaats waar vroeger de Wielen
stonden om vaartuigen over te tomen, aan
te kopen en afte breken".
Mede door verbetering van de landwegen
verminderde uiteindelijk het vervoer over
water. De overtoom en dus de laatste twee
wielen van de zes wielen zijn rond 1922
verdwenen.
OUDORPERPOLDER
Het zuidelijk deel van de vroegere
Geestmerambacht, het gebied tussen de
Hoornsevaart, de strandwal en de West-
friese Omringdijk is de Oudorperpolder.
Door de aanleg van de Hoornsevaart werd
de Oudorperpolder afgesloten van de
directe bemaling van de molens van de
Geestmerambacht. (De zes strijkmolens
langs de Hoornsevaart waren er niet voor
de Oudorperpolder.) De ingelanden namen
geen genoegen met een duiker en in 1632
werd overeengekomen dat het gebied van
Detail van een
prentbriefkaart van
de Zeswielen. Het
wiel links hoort niet
bij de overtoom,
maar bij een schuif
in de sluis.
Collectie Regionaal
Archief
Oud Alkmaar 2014 21
