$mu
Weer terug in Frankrijk heeft Bauchant die
schetsen eerst even laten rusten. Hij wilde
aanvankelijk in 1940 nog een keer naar
Nederland komen. Toen echter in de lente
van dat jaar duidelijk werd dat de oorlogs
omstandigheden zoiets wel zeer moeilijk
maakten, heeft hij kennelijk besloten
vanuit zijn geheugen die schetsen uit te
werken tot een bijna 2 meter breed en 1
meter hoog schilderij in olieverfop doek.
Dat het schilderij niet een exacte weergave
van de werkelijke situatie zou worden, lag
door die werkwijze, maar natuurlijk ook
door de 'naïeve' stijl van schilders als
Bauchant voor de hand. De bocht in het
kanaal is door Bauchant veel ruimer
weergegeven en wel zodanig dat de oever
aan de Eilandswalkant min ofmeer
loodrecht op die van de Randersdijk staat.
Ook de onduidelijke bomenmassa in het
Victoriepark aan de overkant lijkt in niets
op de verscheidenheid zoals die nu te zien
is. En Victorientje ziet er met haar beide
opgestoken vleugels vanaf het begin van
de Eilandswal, waar de schilder suggereert
gezeten te hebben, nu anders uit, maar het
klopt wel weer als je het beeld vanafhet
huis van Oudes aan de Randersdijk bekijkt
(vergelijk de foto's met de achterkant van
dit blad). Trouwens de huizen van de
Randersdijk staan nu in een net rijtje en
niet zo schots en scheefnaast elkaar als
uiterst rechts op het schilderij. Maar het
ging natuurlijk vooral om de sfeer van
rust, zoals hij die in 1939, zo vlak voor de
oorlog in Alkmaar heeft ervaren en waar
hij in 1940 in heel andere omstandigheden
waarschijnlijk met weemoed aan terug
dacht.
Hoe het schilderij in Japan terecht is
gekomen, is niet helemaal duidelijk.
Mogelijk is het verworven door de Japanse
kunstverzamelaar föA" (uitte
spreken als Matsukata Kojiro, 1865-1950).
Kunstwerken in Frankrijk die hij
verzameld had, werden na de Tweede
Wereldoorlog door de Franse regering als
'eigendom van de vijand' in beslag
genomen, maar in 1959 heeft de Franse
regering de kunstwerken aan Japan
teruggegeven. Deze verhuizing van
kunstwerken was ook mogelijk geworden
door de bouw van het Nationaal Museum
van Westerse Kunst in Tokio naar een
ontwerp van Le Corbusier.
Het schilderij heeft niet steeds in dit
museum gehangen. In de Japanse krant uit
1970 hieronder is te lezen, dat het schilderij
toen voor een tentoonstelling was
uitgeleend aan de Tamenaga galerie. Op de
website van het museum wordt over
Bauchants 'Het kanaal van Alkmaar'
vermeld dat het aan het museum
geschonken is door de erfgenamen van de
heer Tomijiro Kakinuma. Het is echter niet
duidelijk of deze het schilderij verworven
heeft uit de collectie van
ofdat hij het verkregen had via architect
Le Corbusier, die immers ook veel
waardering voor Bauchant had.
SS
Victorientje vanaf
de Randersdijk.
FotoJ. Drewes
HET SCHILDERIJ
Victoriepark
gezien vanafde
Eilandswal.
FotoJ. Drewes
74 Oud Alkmaar 2013
NAAR JAPAN
W-fi»A.
Otfo/
Oud Alkmaar 2013
