tonton-1090
I9S30IKI1AAQ-
van het voetstuk zat het verlichtingsappa
raat. Het voetstuk bestond uit mondsteen,
een hard gebakken steensoort, en was diep
gevoegd. Het achthoekige bassin had op
vier hoeken gemetselde bloembakken. In
de andere vier hoeken bevonden zich de
waterpijpen voor vier stralen die naar het
midden spoten. De hoofdwaterstraal
kwam uit het midden van het voetstuk en
spoot ongeveer tien meter hoog. De
fundering van het bassin bestond uit een
betonplaat. De waterafvoer was zo geregeld
dat er nooit meer dan 18 centimeter water
in de vijver stond.
Het voetstuk, het hoofdbestanddeel van de
fontein, was van rode baksteen vervaardigd
en had een rechthoekige vorm met
overhoeks geplaatste steunberen, waarop
ook bloembakken geplaatst waren. Drie
kanten ervan waren gelijk, terwijl zich in
de vierde kant een kozijn met een deurtje
bevond, dat toegang gaftot het inwendige,
waar het verlichtingsapparaat gemonteerd
zat. Op het deurtje was een roodkoperen
plaat van gelijke grootte aangebracht met
het opschrift:
'Wilhelminafontein 1898-1923'.
De jaartallen verwijzen daarbij niet naar
de fontein, maar naar de regeerperiode van
koningin Wilhelmina.
Het verlichtingsapparaat dat zich in het
fonteinvoetstuk bevond bestond uit een
Philips halfwatt lamp van 2000 kaarsen
lichtsterkte met zilverspiegel, die zijn licht
projecteerde in een onder 45 graden
geplaatste spiegel, waardoor het licht
loodrecht naar boven werd geworpen als
een soort schijnwerper. Boven de spiegel
was een horizontaal draaiende glasschijf
aangebracht, verdeeld in vier kleuren,
namelijk wit, rood, geel en groen. Deze
glasschijf draaide langzaam en werd door
middel van een tandradoverbrenging door
een kleine waterturbine in beweging
gebracht. Afwisselend, om de minuut, zou
het licht dus wit, rood, geel en groen
schijnen en zou 's avonds het spattende
water van de fontein effectvol belicht
kunnen worden. Aan de bovenkant werd
het verlichtingsapparaat waterdicht
afgesloten met een extra lichtdoorlatende
glazen plaat van 22 mm dikte. Op een paar
meter van de fontein verwijderd had men
een waterdicht putje gemaakt, waarin zich
twee grote kranen voor de hoofdstraal en
de vier kleine stralen in bevonden en een
kleine kraan voor het regelen van de
waterturbine van het verlichtingsapparaat.
Ook bevond zich in de put een waterdichte
schakelkast, waarmee de elektrische
stroom ingeschakeld kon worden.
Het is waarschijnlijk dat het uitstel van de
onthulling tot 8 oktober ook gebeurde
vanwege de problemen met de verlichting,
die nog niet in orde was. De Alkmaarsche
Courant berichtte op 10 november 1923
(een maand later) dat "de Wilhelminafón-
tein op 9 november tussen zeven en acht
uur 's avonds, pas voor het eerst met
kleuren is beproefd en dat de vele aanwezi
gen eindelijk de kleuren hebben zien
schitteren!" Op 10 november in de avond
zou er een herhaling plaatsvinden, mits
het weer geschikt was. De krant schreef dat
de fontein 's avonds, vanwege het wonder
baarlijke kleurrijke licht uit de verschil
lende kleurenstralen, op 'een feeërieke
verschijning' leek en een warme sfeer gaf
aan het Nassauplein. Het publiek was
enthousiast. Daarbij moeten we bedenken
dat elektriciteit in de jaren twintig nog
niet voor iedereen en in alle straten een
vanzelfsprekendheid was.
De Wilhelminafontein, die het Nassau-
kwartier een facet rijker maakte, is tijdens
de Tweede Wereldoorlog afgebroken.
Tijdens de bezetting is het werk van de
gemeenteraad stilgelegd per 1 september
1941, waardoor er geen raadsbesluiten
over de afbraak zijn terug te vinden. De
feitelijke reden en datum van sloop van
de Wilhelminafontein zijn daarom
vooralsnog niet te achterhalen. Erkamp
herinnert zich dat zijn vader in de oorlog
van de gemeente opdracht kreeg, op last
van de Duitse bezetter, om de fontein te
slopen. Er moest ruimte gemaakt worden
ten behoeve van een vrij schootsveld. Het
moet ergens in het najaar van 1943 geweest
zijn, weet Erkamp. Het slopen ging in die
tijd 'met gesloten beurs'. Wat verhandeld
kon worden werd verhandeld, alleen het
deurtje van de fontein met roodkoperen
plaat bleef op zolder bewaard.
De roodkoperen plaat met de tekst
'Wilhelminafontein 1898-1923' is vrijwel
zeker volgens Erkamp gemaakt door de
Bouwtekening,
uit het Vakblad
voor de
Bouwambachten
29 okt 1923.
Nederlands
Architectuur
Instituut
Rotterdam
34 Oud Alkmaar 2013
DE SLOOP
De voor
zover bekend
enigefoto van de
Wilhelminafontein
in werking
Rozen park mat fontein
Oud Alkmaar 2013 35
