Oud Alkmaar
De Wilhelminafontein op het Nassauplein
Inhoudsopgave
Macht en Pracht
in Alkmaar?
De aanleiding voor het schrijven van dit
artikel was een bezoek aan de heer H.J.
(Ricus) Erkamp uit Alkmaar, die vroeger
met zijn vader een loodgieter- en leidekker-
bedrijf aan de Lindenlaan bezat. Bij de
familie Erkamp achter in de tuin liggen
nog oude trottoirtegels, die vroeger dienst
deden als reclame op bruggen. Vele oudere
Alkmaarders zullen ze ongetwijfeld nog
kennen! Er staat te lezen dat de burger bij
'Erkamp lood en zinkwerken' moet zijn
voor sanitair, elektriciteit, gas en water.
Het kleine bedrijf, van katholieken huize,
kreeg zijn opdrachten van de gemeente
Alkmaar en van de Rijksgebouwendienst.
Ook rooms-katholieke parochies maakten
gebruik van het bedrijfErkamp: zo zijn
bijvoorbeeld de torens van de Sint
Josephkerk aan de Kennemersingel in 1959
met koperen platen bekleed. Hoe dat in die
tijd geheel handmatig met klimhaken en
katrollen in zijn werk ging is een verhaal
op zich.
Erkamp nam me mee naar zijn collectie
kunst- en gebruiksvoorwerpen van lood,
zink en koper, die hij met nauwgezet
vakmanschap eigenhandig vervaardigt en
tentoonstelt voor de liefhebber. Dat was de
reden van mijn bezoek. Tijdens de
bezichtiging werd mijn aandacht getroffen
door een opmerkelijk anders uitziend
kunstvoorwerp, dat 'eenzaam, maar niet
alleen' tussen de pinakels, windvanen,
doofpotten en gekleurde glas- en lood-
gravures stond.
Het zag er uit als een gedenkteken. Op een
koperen plaat in een houten zetting van
ongeveer 80 bij 60 cm las ik een gegraveerde
tekst: 'Wilhelmina fontein. 1898-1923.'
Waar gaat dit over, vroeg ik me af. Al snel
drong het tot me door dat dit een origineel
stuk moest zijn van een fontein die lang
geleden in Alkmaar moet hebben gestaan.
Vervolgens ging ik op onderzoek uit...
Jaargang 37, nummer 2 - 2013
29 Agnes van Menen - van Lienen
De Wilhelminafontein op het Nassauplein
37 Christi Klinkert
Het schilderij van bode Francois
42 Marlies ten Berge
Ringers in het bouwvak
53 Alkmaar varia
54 Verenigingsnieuws
Oud Alkmaar is een uitgave van de Historische
Vereniging Alkmaar. Het tijdschrift verschijnt
drie keer per jaar. Oude nummers zijn te koop via een
e-mail naar info@hvalkmaar.nl.
Redactie
Marlies ten Berge, Jan Drewes, Harry de Raad.
Redactieadres
Kopij voor Oud Alkmaar en te bespreken publicaties
zenden aan: Redactie Oud Alkmaar, p/a Historische
Vereniging Alkmaar, Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar,
of naar redactie@hvalkmaar.nl.
Opmaak
Greyfish Grafische vormen, Alkmaar.
Druk
Krijgsman Drukwerk, Alkmaar.
Historische Vereniging Alkmaar.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de Historische Vereniging Alkmaar.
OMSLAG
Voor: Blauwdruk voor plus resultaat van de bouw door de
Firma F.H. Ringers Zn. in 1914 van het pand Juliana van
Stolberglaan/hoek Kennemerstraatweg, bekend als
'het huis van dr. Van Dam'. Collectie Regionaal Archief
Achter: Huize Voorhout in 1908, gebouwd door
de Firma F.H. Ringers Zn. Foto A.C. Dane Kz., Collectie
Regionaal Archief
Het monumententhema van dit
jaar verwijst naar oude tijden,
de 17de, 18de en 19de eeuw,
toen vooral in 'de Oost' en in
'de West' verdiende kapitalen
werden geïnvesteerd in pracht
en praal in onze moerasdelta. We danken er o.a. de
Amsterdamse grachtengordel aan, de buitenhuizen
in Kennemerland en langs de Vecht. In onze stad
Alkmaar is die rijkdom van weleer nog terug te vinden
in bijvoorbeeld de prachtgevels van het Moriaanshuis
en Huize De Dieu, van de mooiste panden aan de
Oudegracht, de Platte Stenen Brug. En niet te
vergeten in het fraaie Wildemanshof. Men was rijk,
men voelde zich machtig en dat wilde men weten
ook. Je kunt er mooie verhalen over vertellen. En dat
gaan we doen ook, op zondag 15 september, met een
wandeling langs 'Alkmaars Macht en Pracht'.
Hoe zit het met de macht en pracht van Alkmaar in
2013? Het is nu geen particuliere rijkdom, die het
antwoord bepaalt. Een stad, die zijn pracht van het
verleden wil behouden voor de toekomst zal nauw
èn slim èn krachtdadig moeten samenwerken met
projectontwikkelaars, woningbouwverenigingen,
eigenaars en vrijwilligers, die zich voor behoud en
herstel willen inzetten. Panden, die in dat verband
onze bijzondere zorg verdienen wegens een onzekere
toekomst zijn de Nieuwe Doelen, het karakteristieke
en historische grachtenpand van Provadja, Huize De
Dieu, Huize Westerlicht, de Kapelkerk. En of Ringers
nog te redden is, nu eigenaar MAB grotendeels is
ontmanteld, is ongewis. O tempora o mores!
Het monumententhema van dit jaar kan daarom
niet anders dan uitmonden in een oproep aan ons
stadsbestuur: wend uw Macht aan, uw creativiteit,
uw vermogen tot samenbinden en samenwerken om
de Pracht van Alkmaar te beschermen. Op de steun
van onze Historische Vereniging Alkmaar en van 'volle
neef' de Stichting tot Behoud en Herbestemming van
Alkmaars Erfgoed mag zondermeer gerekend worden.
Ik wens u namens ons bestuur een boeiende,
betrokken Monumentendag 2013 toe!
Leen Spaans
Agnes van Menen - van Lienen
Dat er op het Nassauplein een Wilhelminafontein heeft gestaan, zullen veel Alkmaarders
niet weten. In dit artikel wordt uitgebreid uit de doeken gedaan hoe die fontein er in 1923
gekomen is, maar ook waarom ze in de oorlogsjaren weer verdween.
