Afb. 4. De brik
Professor Suringar
in zwaar weer onder
Aquarelj. Spin,
1861, verblijfplaats
onbekend (part.
coll.). Afb. uit:
Ron de Vos,
Nederlandse
schoeners en brikken,
Uitg. Van Wijnen
2009, pag. 282
gevestigd. Kapitein Donema zal er echter
niet lang meer van kunnen genieten; hij
overlijdt op 27 april 1863 aan boord van de
Argonaut, die dan ten anker ligt in de baai
van Edo (Yokohama).
Ter vervanging van de verloren gegane
Helena Constantia koopt Van der Drift in
veiling op 26 maart 1861 voor 25.000 gulden
de brik Professor Suringar aan, een modern
gelijnde in 1857 op de werfvan de Gebr.
Schutte te Amsterdam gebouwde ijzeren
snelle clipperbrik van 282 ton. De jonge
kapitein Thomas Wiebes Kuiper, eveneens
van Schiermonnikoog, wordt haar
gezagvoerder. Het is zijn eerste comman
do. Op 13 juli 1861 zeilt de Professor
Suringar onder hem uit van de rede van
Texel op haar eerste reis voor rekening van
haar nieuwe eigenaar naar Livorno.
DE ZES SCHEEPSPORTRETTEN
De belevenissen van de kapiteins Donema
en Kuiper en de reder Van der Drift komen
terug in de opdrachten die zij in 1861 bij
Spin plaatsen. Dat geldt in het bijzonder
de details van de enscenering. Donema laat
door Jacob Spin de verloren gegane Helena
Constantia afbeelden zonder zijn
kapiteinsvlag; de verantwoordelijkheid voor
de schipbreuk is niet iets om aan herin
nerd te worden (afb. 1). Op het kapiteins
portret van de Argonaut wappert deze wel
trots aan de bezaansmast, met nummer 54,
wat betekent dat Donema lid is van het
Zeemanscollege 'De Herkenning' van
Schiermonnikoog. Het schip zeilt aan de
wind het Kanaal uit met de verdwijnende
krijtrotsen bij Dover op de achtergrond,
het moment waarop de rechtgeaarde
zeeman pas echt het ruime sop voor zich
ziet en verlicht ademhaalt (afb. 2). Kuiper
laat de Professor Suringar afbeelden in
zwaar weer met gereefd tuig. Hij is nog
geen lid van een zeemanscollege en nog
niet gerechtigd tot het voeren van een
kapiteinsvlag. Spin laat dus in de fokke-
mast bij gebrek aan beter een nationale
vlag op witte ondergrond wapperen (afb.4).
De rederijvlag met op het rode vlak de
Alkmaarse burcht en de initialen B&vdD
(Brantjes Van der Drift) in de witte
driehoek wappert in top op de drie door
Van der Drift als reder bestelde teke
ningen. Spin beeldt de herrezen Argonaut
twee maal in dubbelportret af. Opmerke
lijk daarbij is dat op beide tekeningen de
twee Argonauten twee verschillende
kapiteinsvlaggen hebben. Naast nummer
54 draagt het andere schip telkens
nummer 691 om aan te geven dat Donema
dan ook lid is van het zeemanscollege
'Zeemanshoop' van Amsterdam. De eerste
tekening toont de Argonaut ten anker te
Amsterdam aan de Noordzijde van het IJ
onder Buiksloot voor het (thans nog als
café bestaande) Tolhuis bij de ingang van
het Noord-Hollands kanaal. Treffender
had Spin het beeld zoals zij het jaar tevoren
te Yokohama lag niet naar Nederland
kunnen verplaatsen; zij ligt "slank van
vorm en tuig recht voor het Tolkantoor
als eene coquette najade te pronken, netjes
geverfd met goudgele stengen en fladde-
6 Oud Alkmaar 2013
renden wimpel, met twaalfgoedmoedige,
maar blank gepoetste kanonnen en
blinkende draaibassen op de campagne die
de schitterende zonnestralen opvingen
Op de achtergrond wordt zij door een
radersleepboot naar de Willemsluis
gesleept op weg naar haar thuishaven
Alkmaar (afb. 5). Op het tweede rederijpor
tret wordt zij tweemaal (over stuurboord
en over bakboord) uitzeilend van de rede
van Texel met op de achtergrond de
vuurtoren van Huisduinen en de terug
zeilende loodsboot Texel no. 2 afgebeeld,
waarmee haar vertrek op 27 oktober 1861
naar Batavia wordt vastgelegd voor wat de
recordreis van 78 dagen zou worden
waarmee zij haar faam vestigt (afb.3). Deze
enscenering met loodsboot en vuurtoren
behoort evenals de 'white cliffs ofDover'
tot het standaardrepertoire van Spin en
wordt door hem ook als achtergrond Afb.5. De bark
gebruikt bij het vastleggen van het Argonaut in
uitzeilen van de nieuw verworven dubbelportret
Professor Suringar in juli 1861 op haar ten anker op 't ij
uitreis naar Livorno. Op dit scheepsportret bij Buiksloot en
zeilt aan de rechterkant een brigantijn gesleept door een
inkomend over bakboord langs de kust die raderstoomboot
aan de grote mast eveneens de rederijvlag naar de
van Van der Drift voert. De scheepsnaam is Willemsluis van
moeilijk leesbaar; er staat 'Mar ra' ofiets het Noordhollands
dergelijks. Het kan niet anders dan een kanaal. Aquarel
afbeelding zijn van de naar zijn tweede vanJacob Spin,
echtgenote Maria Anna Brantjes genoemde 1861. Collectie
brigantijn Maria Anna (afb. 6). Meer nog Het Scheepvaart-
dan de keuze van Van der Drift voor zijn museum,
tweede echtgenote tekent deze afbeelding Amsterdam
Oud Alkmaar 2013 7
