Oud Alkmaar
Zes scheepsportretten van Jacob Spin
Inhoudsopgave
Opbouwend
De Alkmaarse rederij Van der Drift rond 1860
G.A.A. Conijn
Jaargang 37, nummer 1 - 2013
1 G.A.A. Conijn
Zes scheepsportretten van Jacob Spin.
De Alkmaarse rederij Van der Drift rond 1860
10 Thunnis van Oort
Portretten van een portretteuse. Nostalgie en
de beeldvorming van de 'dames Vlaanderen'
20 Mieke Content
Oosters porselein in Alkmaar
25 Alkmaar varia
26 Verenigingsnieuws
Oud Alkmaar is een uitgave van de Historische
Vereniging Alkmaar. Het tijdschrift verschijnt drie keer
per jaar. Oude nummers zijn te koop bij Jan Nachbar,
tel. 072-5613332.
Redactie
Marlies ten Berge, Jan Drewes, Harry de Raad.
Redactieadres
Kopij voor Oud Alkmaar en te bespreken publicaties
zenden aan: Redactie Oud Alkmaar, p/a Historische
Vereniging Alkmaar, Nassaulaan 43, 1815 GJ Alkmaar,
of naar redactie@hvalkmaar.nl
Opmaak
Greyfish Grafische vormen, Alkmaar.
Druk
Krijgsman Drukwerk, Alkmaar.
Historische Vereniging Alkmaar.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de Historische Vereniging Alkmaar.
OMSLAG
Voor: "Tonny Vlaanderen, 60 jaar in het vak",
foto uit 1967. Collectie Regionaal Archief Alkmaar
Achter: Porseleinvitrines in de Gouden Eeuw zaal van het
Stedelijk Museum. Foto Mike Bink
"Woonden we maar in Zwolle!"
Zo begint de tekst, waarmee we
hebben ingesproken bij de
gemeenteraadsvergadering op
7 maart jl. U heeft vast wel in
de kranten en de bladen
gelezen, dat we probeerden de
gemeente op andere gedachten te brengen. De
modernisering van het stationsgebied vinden we een
prima zaak, maar de traverse betreuren we zeer: te
hoog, te opvallend, niet passend bij het monumentale
stationsgebouw. Bovendien zal de historische
overkapping van perron 2/3 uit 1898 worden
beschadigd door de lift en de trappen die door de
overkapping moeten. Op onze website en facebook-
pagina houden we u op de hoogte van de verdere
ontwikkeling. Onze houding is onveranderd
'opbouwend', maar als het moet ook zeer kritisch.
Over 'opbouwen' gesproken. Op het moment van
schrijven richten we ons nieuwe vergaderkantoor in.
Op Open Monumentendag 14 september houden we
Open Huis. Ons nieuwe adres op Nassaulaan 43
vindt u voortaan ook achterin vermeld bij de
bestuursgegevens.
De jaarvergadering op Varnebroek 31 is aanstaande:
op 17 april bent u van harte welkom. We gaan weer
een Oud-Alkmaarprijs uitreiken, we krijgen een
nieuwe samenstelling van het bestuur en Rob de Vries,
architect en beeldend kunstenaar, verdiept zich met
ons in de stadsvernieuwing van de vorige eeuw.
In het voorjaar en de zomer gaan we weer naar
buiten. Er worden bijzondere themawandelingen
voorbereid. Zorg, dat u er bij bent. Op de laatste
pagina vindt u de thema's en de data.
Bijgevoegd is de uitnodiging voor de Pinksterdrietocht.
Onze excursie staat dit jaar in het teken van het thema
van Monumentendag 2013: 'Macht en Pracht'. We
gaan er een hele dag voor naar Delft, waar we de
pracht van de machthebbers in vele facetten zullen
tegenkomen. Er is maximaal plaats voor 100 mensen
(in twee bussen), op volgorde van aanmelding.
Namens ons bestuur wens ik u genoegen met deze
fraaie nieuwe aflevering van Oud Alkmaar.
Leen Spaans
Welke motieven had de rederij van P.A. van der Drift, toen raadslid en later ook wethouder
in Alkmaar, om in 1861 aan Jacob Spin, de bekendste 'schepenaftekenaar' van de negen
tiende eeuw, opdracht te geven voor het maken van maar liefst zes scheepsportretten?
Tussen 1824 en 1873 heeft Jacob Spin
(1806-1875) honderden scheepsportretten
vervaardigd in opdracht van kapiteins,
reders ofpassagiers. Van Spin gaat het
verhaal dat hij met een vlet naar de nieuw
binnengekomen schepen roeide om de
kapitein voor te stellen zijn schip afte
beelden. Deze had dan maar te zeggen, hoe
hij het hebben wilde. Zeilende bij de wind,
voor de wind, bij mooi weer of bij storm,
op de Noordzee ofop de oceaan.1 De
'Spinnen' vormen door hun nauwkeurig
heid de bron bij uitstek voor het zicht op
de laatste glorietijd van de zeilende
koopvaardijvloot. Zijn overlijden in 1875,
kort na de scheepvaartcrisis van 1873,
markeert het begin van het einde van de
zeilvaart. In 1861 tekent Spin zes
scheepsportretten die behalve hun
ontstaansjaar gemeen hebben dat de vier
afgebeelde schepen - de bark Helena
Constantia, de clipperbark Argonaut, de
clipperbrik Professor Suringar en de
brigantijn Maria Anna - alle in (mede-)
eigendom toebehoorden aan de Alkmaarse
reder P.A. van der Drift. In deze zes
scheepsportretten weerspiegelt bij nadere
beschouwing het wisselvallige lot van de
scheepvaartonderneming van Van der
Drift in die jaren.
P.A. VAN DER DRIFT
Petrus Adrianus van der Drift (Vlaardingen
1819 - Alkmaar 1883), telg van een katho
liek Vlaardings geslacht van reders ter
haringvisserij, huwt in 1842 de Alkmaarse
Geertruida Johanna Ibink en verhuist in
1849 naar Alkmaar, waar hij van de
weduwe van jhr. mr. Zacheus van Foreest Afb. 1. De bark
een aan de noordzijde van de Oude Gracht Helena Constantia
gelegen huis en koetshuis koopt (thans op volle zee.
nrs. 214-216). Vanaf1852 is Van der Drift te Aquarel van
Alkmaar als reder actief Na het overlijden Jacob Spin, 1861.
van zijn eerste echtgenote in 1855 Collectie Het
hertrouwt hij in 1857 met Maria Anna Scheepvaart-
Brantjes, dochter van de legendarische museum,
houtkoper en reder Klaas Brantjes uit Amsterdam
Oud Alkmaar 2013 1
