Alkmaar als groeikern
1
Machiel Kouwenberg
Ruim vijftig jaar geleden verschenen de eerste plannen voor een uitbreiding van Alkmaar
aan de noordzijde. Tien jaar later werd Alkmaar groeikern voor de 'overloop' en begon de
bouw van Alkmaar Noord. De ontwikkeling van deze wijk laat zien hoe de opzet van
Nederlandse woonwijken in die periode veranderde.
Kaart met
zoekgeb ieden
voor de opvang
van de overloop
rode vierkanten).
Ontleend aan
het rapport:
De ontwikkeling
van het Westen des
Lands (1958]
In de eerste decennia na de Tweede
Wereldoorlog groeide de bevolking in
Nederland veel sneller dan nu. Tot de
introductie van 'de pil' eindjaren zestig
van de vorige eeuw was de verwachting
zelfs dat Nederland in 2000 meer dan 20
miljoen inwoners zou tellen. Al deze
mensen moesten ergens wonen en werken.
Er was woningnood, vooral in de Randstad.
Veel mensen konden helemaal geen huis
vinden, of woonden heel krap en zochten
een huis met meer ruimte. Het zag er
bovendien naar uit dat de Randstad nog
drukker zou worden: daar was meer werk
te vinden dan in de omliggende agrarische
regio's die dreigden leeg te lopen naar de
stad.
Om meer grip te krijgen op de ruimtelijke
en economische ontwikkeling werden
volop plannen gemaakt. In 15158 presen
teerde het Rijk het rapport De ontwikkeling
van het Westen des lands de eerste van een
reeks nota's over de nationale ruimtelijke
ordening. De kern van dit rapport was een
herverdeling van bevolking en werk
gelegenheid: de zogenaamde overloop. Het
was de bedoeling dat duizenden mensen
uit de drukke Randstad naar een goede
woning in een aantrekkelijke omgeving
konden verhuizen. Tegelijkertijd zou in
die gebieden de economie worden
gestimuleerd. Om te voorkomen dat de
overloop zich als een olievlek over het
platteland zou verspreiden wees het Rijk
een beperkt aantal gebieden aan, bij
voorkeur met een bestaande stads- of
dorpskern. Deze moesten uitgroeien tot
aantrekkelijke woonsteden met een
uitgebreid voorzieningenniveau,
voldoende werkgelegenheid en goede
verkeersverbindingen. Het planologische
begrip 'gebundelde deconcentratie' zag
hiermee het licht: spreiding van de
verstedelijking, maar zo veel mogelijk naar
een aantal vooraf aangewezen gebieden.
Het noorden van Noord-Holland was
OVERLOOPSTAD
62 Oud Alkmaar 2012
