steeds gehad: sinds de wijding van
Steenoven waren steeds nieuwe bisschop
pen benoemd. Dit leidde uiteindelijk tot
een vreemde situatie. Toen in 1853 de
rooms-katholieke kerk in Nederland
toestemming kreeg zich te herorganiseren
in bisdommen en bisschoppen te benoe
men, kwam er eigenlijk een tweede
aartsbisschop in Utrecht, want er was al
een bisschopszetel van de 'clerezie'.
De opbloei van de rooms-katholieke kerk
leidde in Alkmaar overigens ook tot de
bouw van een grote parochiekerk aan het
Verdronkenoord, een tweede Lauren-
tiuskerk, gebouwd door architect P.J.H.
Cuypers.
Er zijn vaker afsplitsingen geweest van de
rooms-katholieke kerk. Zo leidde het
Eerste Vaticaans Concilie in 1870 vooral in
de Duitstalige landen tot vorming van
andere oudkatholieke kerkgemeenschap
pen zoals de Altkatholische Kirche.
Breekpunt was vooral het besluit op dat
concilie dat de paus in uitspraken omtrent
de leer 'onfeilbaar' is. Men zocht contact
met de Utrechtse kerken en in 18851 kwam
de internationale Unie van Utrecht tot
stand met de oudkatholieke kerken van
Zwitserland en Duitsland, waarbij later
ook oudkatholieke kerken in Oostenrijk,
Joegoslavië, Tsjecho-Slowakije, Polen en de
Verenigde Staten zich aangesloten.
In 15110 was er een afsplitsing van gelovi
gen die de nadruk legden op de Latijnse
liturgie en heiligenverering, die in de
oudkatholieke kerk op de achtergrond
waren geraakt. Ook de priesterwijding van
vrouwen leidde in 15)518 tot een splitsing.
Sinds 15)31 bestaat er een communio, een
kerkelijke overeenkomst, tussen de
Anglicaanse Kerk en de Oudkatholieke
Kerk. Daarnaast zijn er groeiende con
tacten met de Oosters Orthodoxe Kerk.
In totaal telt de Oud Katholieke Kerk nu
ongeveer 600.000 gelovigen van wie er
40.000 in Duitsland en 250.000 in de
Verenigde Staten leven. Het aantal leden
van deze kerk in Nederland bedraagt
ca. 6000, verspreid over 30 parochies en
twee bisdommen, Haarlem en Utrecht.
De zetel van de aartsbisschop staat in de
kathedrale kerk Sint Gertrudis in Utrecht.
De oudkatholieke kerk is een kerk met een
rijke katholieke traditie: het woord 'oud'
wil benadrukken dat zij zich wil baseren
op de leer en het leven van de kerk van de
eerste tien eeuwen. Dat betekent dat men
vasthoudt aan het katholieke geloof in de
drie-ene God: Vader, Zoon en heilige Geest,
de traditionele zeven sacramenten van o.a.
doop, eucharistie en vormsel toepast, en
gelooft dat Christus werkelijk tegenwoor
dig is in brood en wijn.
Daarnaast zijn er ook zaken duidelijk
anders dan in de rooms-katholieke kerk.
De basis daarvan ligt in het historisch
verzet tegen het centralisme vanuit Rome.
De oudkatholieke kerken verwerpen
nadrukkelijk de paus als kerkelijk leider en
het dogma van de pauselijke onfeilbaar
heid op doctrinair en zedelijk vlak.
Daarmee worden ook weer andere
geloofsvoorschriften verworpen die
volgens de oudkatholieken niet op de
juiste wijze tot stand zijn gekomen, zoals
het in 1854 vastgestelde dogma van 'de
onbevlekte ontvangenis van de Maagd
Maria'.
FUSIES EN SPLITSINGEN
DE OUDKATHOLIEKE LEER
Oud Alkmaar 20x2
59