daartoe de financiën toegezegd. De
Commissie 'approbeerde' zijn besluit. Alles
onder controle.
Maar op vrijdag 14 september kwam Salm
's avonds om elf uur naar Woerden en
deelde mee 'dat Hij thands volkomen zeker
was van den aanmarsch van Pruyssische
troupes', in drie kolonnes. De Commissie
ontbood Van Rijssel, Salm herhaalde zijn
bericht. De verdediging van Utrecht was
niet op zo'n overmacht berekend, zei hij.
Het garnizoen in Utrecht zou ingesloten
raken en nutteloos worden voor de
verdediging van Holland. Hij moest zich
naar Holland kunnen terugtrekken en
daar standhouden totdat 'de beloofde
hulp' van 'onzen geallieerden' zou komen.
Dat een gevecht bij Utrecht de opmars van
de Pruisen minstens zou vertragen, werd
niet vermeld. Van Rijssel stemde in met
Salms analyse. Het verdedigingsplan was
kaduuk.
Dan volgt de beslissing die in de notulen
uitvoerig onderstreept is en die de
commissieleden nog jaren zou achtervol
gen. Zij besloten de Rijngraaf "...op zijn
verzoek: te authoriseren en te gelasten
omme bij aannadering van Pruissische
troupes zoo dra zulks na zijn oordeel de
hoogste nood vorderen mogt, met de
manschappen onder Zyn commando
staande de stad Utrecht te verlaten en
Zich te begeven naar de Provintie
Holland".
Een autorisatie dus om zich ingeval van
nood terug te trekken uit Utrecht. Er werd
een ongedagtekende vervolgorder aan
toegevoegd om zich desnoods tegenover
het Utrechtse bestuur te kunnen verant
woorden.
Volgens een manuscript in het archief reed
een van de Commissieleden direkt na de
nachtelijke vergadering naar Den Haag
voor overleg. Hij vertrok om twee uur,
verzocht bij aankomst de Dordtse
pensionaris De Gyselaar de belangrijkste
Statenleden te ontbieden, benadrukte na
een bericht over Franse hulp dat deze wel
snel moest komen, verwierf de goedkeu
ring van de aanwezige Statenleden, besprak
de noodzaak voor Staten èn Commissie om
uit te wijken naar Amsterdam, en was
zaterdagmiddag terug ter vergadering in
Woerden. Het betreft een concept-verslag
in Foreests handschrift waarin de naam
van het bewuste Commissielid consequent
vermeden wordt, maar het staat vast dat
het Foreest zelfwas. Het Omstandig
verslag vat het hele gebeuren laconiek
samen als 'de afspraak, welke de voor
naamste Hollandsche staatsleden, op den
vroegen morgen van den 15. september,
met ons medelid van Foreest gemaakt
hadden'.13 Foreest betoonde zich hier een
leider die doortastend kon optreden vanuit
een onmiddellijk begrip van de kritieke
situatie.
De notulen van die zaterdagmiddag 15
september melden nadere informatie over
de Pruisische opmars. Laatste maatregelen
worden uitgevaardigd. Salm komt weer en
beraadslaagt met Van Rijssel over de
verdediging van Utrecht en Holland en
over 'de route welke de troupes onzer
geallieerden zouden moeten neemen'. Hij
vertrekt om acht uur.
Zondagmorgen komt dan het verplette
rende bericht van de evacuatie. Salm moet
direkt na terugkeer uit Woerden zijn gaan
pakken. De Commissie besluit naar
DE PATRIOTTEN VERSLAGEN
48
Oud Alkmaar 2012
