ondergebrachte archieven leveren ook interessante informatie op over andere vroege droogmakerijtjes. Als eerste willen we de Dergmeer bespreken. Voor dit droogmakerij tje bij Oudkarspel wordt als jaar waarin het is leeggemalen 1542 genoemd en soms zelfs circa t520. Dat laatste jaartal komt voor in een studie door H. Blink uit rgo2. Het is helaas volkomen onduidelijk waar hij zich op baseerde. Björn de Vries gaat er van uit dat Blink dit gegeven overnam uit een twee jaar eerder, in 1900, verschenen publicatie van P. Schuitemaker Jz., onderwijzer te Barsingerhorn. Bestudering van het betreffende boekje leert evenwel dat Schuitemaker 1547 als jaar van droogmaking van de Derg- en Kerkmeer opgeeft. We laten hier dan maar onbesproken dat Blink als oudste droogmakerij de Neschmeer (droog in 1440] in het West-Friese ambacht de Vier Noorder Koggen als eerste droogmakerij noemt. Dit hele meertje viel niet te traceren. Tenslotte treffen we de Achtermeer in Blinks studie helemaal niet aan, hoewel hij blijk geeft op de hoogte te zijn van de werken van G. de Vries Az.lS Gerrit de Vries droeg het jaar 2542 voor de Dergmeer aan in zijn studie De zeeweringen en waterschappen van Noord-Holland.19 Hij deelt hierin mede dat er in een akte opgenomen in het zogenaamde 'perkamenten privilegeboek' van het Geestmerambacht melding wordt gemaakt van een sinds t542 lopend proces over onder andere door de landerijen in de Dergmeer te dragen lasten. Hieruit leidde De Vries af dat de Dergmeer in de eerste helft van de zestiende eeuw was drooggemaakt. Bij het bedoelde privilegeboek gaat het om een vanaf t577 PortretvanAdriaen Stalpaert van der Wiele. Collectie Bureau d'lconographie (ANRBj, Brussel. aangelegd cartularium met afschriften van allerlei akten, octrooien en voorrechten. Nauwkeurige bestudering van de bewuste in t55>o opgemaakte akte leert echter dat hieruit alleen kan worden opgemaakt dat de Dergmeer ergens tussen 2542 en tien jaar voor 2590 droogviel en niet meer dan dat.20 Meer duidelijkheid geeft het door mevrouw Van Schoor in het archief van raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt gevonden proces-verbaal van Jacob van der Mersche, raadsheer van het Hof van Holland.21 Hierin doet Van der Mersche verslag van zijn wedervaren bij het uitzetten van het tracé van de ringdijk en -sloot van de Dergmeer in het omringende terrein in februari 1566. Diverse landeigenaren wilden hier niets van hebben en Van der Mersche kreeg te maken met de nodige intimidaties. Bovendien werden de door hem ingeslagen piketpalen soms direct weer verwijderd. Hoe dan ook, uit dit proces-verbaal blijkt duidelijk dat pas in 1566 een start met de droogmaking van de Dergmeer werd gemaakt en niet eerder. Oud Alkmaar 2012 7

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2012 | | pagina 9