In twee kranten, de Vrije Alkmaar der en
de Alkmaarsche Courant is op dinsdag en
woensdag 6 en 7 mei te lezen hoe loco
burgemeester G.j. van Slingerland het
raam onthulde. F.H. Ringers hield een
toespraak waarin hij een uitvoerig exposé
hield van alle activiteiten van na de bevrij
ding. Hij herinnerde eraan dat het raam
uit een "batig saldo na de vreugdevolle
dagen van 1945" was overgebleven. Hierna
besloot men met een driewerf hoera en
het zingen van het Wilhelmus. Nadat het
bevrijdingcomité dit alles met echtgenotes
en andere genodigden meegemaakt had,
besloot men tijdens het kopje koffie ach
teraf dit geheel meer luister bij te zetten.
Men stuurde telegrammen van hulde aan
personen die belangrijk voor Alkmaar zijn
geweest tijdens de bevrijding. Dit waren
allereerst koningin Wilhelmina, en verder
destijds waarnemend burgemeester baron
J.D.van Tuyll van Serooskerken, militair
commissaris majoor M. Bokhorst, overste
van de B.S. J.G.M. Wastenecker en bur
gemeester jhr. mr. F.H.van Kinschot, die
inmiddels burgemeester van Leiden was en
deze dag verhinderd.
Na de Tweede Wereldoorlog zijn, niet al
leen in Alkmaar maar ook elders in het
land, op diverse plaatsen bevrijdingsramen
geplaatst. Deze zijn soms heel spectacu
lair, met een vaak tweeledige allegorische
inhoud: onderdrukking door de bezetter
en feestelijk vertoon na de bevrijding. Wie
deelneemt aan een stadsrondleiding in
Wageningen, kan meegetroond worden
naar de Grote Kerk voor uitleg van de
uitgebreide symboliek van het 'Nationale
Bevrijdingsraam', ontworpen door jhr.
O.E.C.M.I. van Nispen tot Pannerden
(glazenier H. Duchêne 15)87). Het meest
opvallend in het grote raam is de stoere
figuur, zwaaiend met de vlag. Hij vertrapt
de vernielde ketens van de bezetter, een
gebarsten hakenkruis en de verbrande
Duitse adelaar. Wonderlijk genoeg is er
gelijkenis met de figuren op het Alkmaarse
raam, veertig jaar eerder. In de Sint Jans-
kerk te Gouda (Charles Eyck 1547) en de
Oude Kerk te Delft (Joep Nicolas 1556) zien
we eveneens kolossale ramen met Latijnse
spreuken, wapens en symboliek. Niet zo
lang geleden zijn in Arnhem (St. Martinus-
kerk, Ben van Kleef 15518) en in Amsterdam
(Nieuwe Kerk, Toon Verhoef 1555) nog
grote ramen geplaatst, vijftig jaar na de
bevrijding. Deze ramen herinneren uiter
aard aan de Tweede Wereldoorlog, maar
bevatten hiernaast ook, volgens de huidige
trend, verwijzingen naar hoop op vrede en
een betere wereld in het algemeen.
Welbeschouwd valt het op dat de grote
bevrijdingsramen meestal van lang na de
Tweede Wereldoorlog dateren, behalve het
forse raam van Eyck in Gouda.
Bevrijdingsramen van direct na de Tweede
Wereldoorlog zijn daarentegen kleiner van
afmeting. Naoorlogs geldgebrek zal de re
den hiervan zijn. In een kerk nemen derge
lijke gebrandschilderde raampjes meestal
niet meer dan een paar panelen in beslag,
zoals in de Grote Kerk te Monnickendam
(Ooms 1547). Kleine(re) bevrijdingsramen
treffen we ook aan in scholen, kloosters,
officierskantines en ziekenhuizen. De
meest populaire plek voor zon bevrij
dingsraam is echter het gemeentehuis of
stadhuis. Ze zijn dan in opdracht van het
plaatselijke bevrijdingscomité vervaar
digd, zoals bijvoorbeeld te Bedum (H.W.G.
ten Hoopen 1548), in Heemstede (Bogtman
1545) en zoals vermeld, in Alkmaar.
DE TRADITIE
Oud Alkmaar 2012 15