Dirck van Teijlingen zelf in een
verzoekschrift aan Philips II uit 1563 of
1564 expliciet gewag van het ophogen van
akkers in Costverloren.28 Costverloren is
dus gewoon geen leeggemalen meer of
droogmakerij.
Met dit alles hopen we duidelijkheid te
hebben verschaft over de vroegst bekende
landaanwinningen bij Alkmaar en in het
Geestmerambacht. Dat de Achtermeer de
eerste gedocumenteerde droogmakerij van
Holland is, staat op grond van de in dit
artikel gepresenteerde gegevens als een
paal boven water. Harde aanwijzingen dat
aan de drooglegging van dit meertje
kleinere projecten vooraf gingen, zoals
Borger vermoedt, hebben wij niet kunnen
vinden. Maar hopelijk duikt er toch nog
eens iets op dat zijn veronderstelling
bevestigt. Dan kan dit bijzondere aspect
van het Deltaverleden van Alkmaar en
omstreken misschien weer wat verder in
de tijd worden teruggebracht.
NOTEN
1 B. de Vries, Een West-Friese affaire. Malers in de Kerk- en Dergmeer (Oudkarspel 2011), 123-132.
2 G. de Vries Az., De kaart van Hollands Noorderkwartier in 1288 (Amsterdam 1864), 36.
3 G. de Vries Az., Het dijks- en molenbestuur in Holland's Noorderkwartier (Amsterdam 18/6), 77.
4 C. van der Woude, Kronyck van Alckmaar (2e druk, Alkmaar 1725), 5.
E.D. Eijken, Inventaris van het archief van de Overdie- en Achtermeerpolders, 1539-1961 (Alkmaar 1963), 4.
Regionaal Archief Alkmaar (RAA), collectie aanwinsten (toegang 95.001) inv.nr. 3, fol. i82r.
7 Eijken, 4-5. Zie ook D. Kooiman, De zeeweringen en waterschappen van Noord-Holland (Alphen aan den Rijn 1936), 459-460.
8
C. Streefkerk, 'De Achtermeer, een verscholen monument', Archivaria (periodiek van de stichting 'Vrienden van het archief van Alkmaar en
omgeving'jg.4, i99i),9-i6.
RAA, familiearchief Van Egmond van de Nijenburg (toegang 79.006) inv.nr. 30.
10 G.J. Borger, 'De Achtermeer bij Alkmaar, de oudste droogmakerij?', Historisch-geografisch tijdschrift 22 (2004), 37-49.
11 Opgenomen in: Nationaal Archief Den Haag (NL-HaNa), archief Grafelijkheidsrekenkamer (GRK) (toegang 3.01.27.02) register nr. 8, fol. 149V-
150V. De navolgende citaten zijn aan hieraan ontleend.
12 Zie over hen o.a.: J. Belonje, De twee Nijenburgen bij Alkmaar (Wormerveer 1956), 32-34; J.P. Geus, 'Willem Jansz., van 1524-1542 schout van
Alkmaar', Oud Alkmaar 18 (1994) nr. 2,6-13.
NL-HaNa, GRK register nr. 8, fol. 157L
14 NL-HaNa, GRK inv.nr. 1173, fol. 8V-9V. Navolgende citaten zijn hieraan ontleend.
1Zie over de tiendrechten van de abdij: Hof, De abdij van Egmond van de aanvang tot 1573 ('s Gravenhage-Haarlem 1973), 403,456-463.
16 NL-HaNa, GRK inv.nr. 1178, fol. yv en inv.nr. 1189, fol. 8r.
17 Geciteerd bij Eijken, 4.
18
H. Blink, Geschiedenis van den boerenstand en den landbouw in Nederland, dl. 2 (Groningen 1904), 124; P. Schuitemaker Jzn., Hollands
Noorderkwartier met betrekking op zijn waterstaat (Amsterdam 1900), 47; De Vries, West-Friese affaire, 124,153-154.
G. de Vries Az., De zeeweringen en waterschappen van Noord-Holland (Haarlem 1864), 527.
20 RAA, archief ambacht van West-Friesland genaamd het Geestmerambacht (AGA) (toegang 86.2.007) inv.nr. 16, fol. 93V.
21 NL-HaNa, archief Johan van Oldenbarnevelt (AJvO) (toegang 3.01.14) inv.nr. 3397.
22 RAA, stadsarchief Alkmaar voor 1815 (toegang 10.1.1.001) inv.nr. 2245; AGA inv.nr. 16, fol. 37V.; inv.nr. 301.
2^ RAA, AGA, inv.nr. 457.
24 Noord-Hollands Archief, Haarlem, collectie losse aanwinsten inv.nr. 1444. Vgl. met De Vries, West-Friese affaire, 123.
25 NL-HaNa, AJvO inv.nr. 3398.
2<^ J.P. Geus, 'Costverloren, een droogmakerij in het Geestmerambacht', Holland 16 (1984), 268-269.
27 Geciteerd bij Geus, 'Willem Jansz.', 8-9.
28
Geus, 'Costverloren', 271.
Oud Alkmaar 2012
