Water rond
Alkmaar,
circa 1530.
1: Achtermeer,
2: Heiloo'irmeer,
3: Costverloren,
4: Grebbe,
5: Kerkmeer,
6: Dergmeer,
7: K romwater.
Kaart auteur.
Dit maakt de Kerkmeer, het Kromwater en
de Oude of Weidgreb tot de eerste op de
Achtermeer volgende droogmakerij tjes.
Evenals de Dergmeer lagen deze wateren
in de bezittingen van het huis van
Egmond bij Oudkarspel en
Warmenhuizen. Lamoraal, graaf van
Egmond, verleende op 23 augustus 1545
een octrooi aan Willem Jansz. voor het
Kerkmeer. Hij had kennelijk nog niet
genoeg van de landaanwinning. De
concessie werd in april 1547 aangevuld. Bij
dit project waren verder de Alkmaarse
regenten Dirck en Bartholomeus van
Teijlingen en Jacob Jansz. Stoot
betrokken.22 Het octrooi voor de
droogmaking van het Kromwater dateert
van 31 juli 1546. Het stond op naam van
Jacob Jansz., schout van Harenkarspel, en
Seelte Luijtgesz. uit Warmenhuizen.23 De
rekening over 15451 van Stalpaert van der
Wiele als ontvanger van de belasting
bestemd voor het onderhoud van de
Hondsbossche Zeewering geeft uitsluitsel
over het jaar waarin beide meertjes droog
waren. Daaruit blijkt dat de Kerkmeer nog
in 1547 tot land was gemaakt en het
Kromwater in 1548.24 Dat laatste jaar viel
ook de Greb bij Warmenhuizen droog.
Hiervoor had Lamoraal op 31 oktober 1547
een octrooi afgegeven aan Floris en Dirck
van Teijlingen.25
Nog niet genoemd is Costverloren. Het
gaat om een inpoldering van een strook
rietland met aanwas en water langs de
zuidkant van het Vronermeer door Willem
Jansz. en zijn oomzegger Dirck van
Teijlingen. Dat rietland was na 1543 in
handen van beide heren gekomen. Zij
vatten het plan op er een dijkje langs te
leggen en het met een molentje droog te
malen. Daartoe verkregen Willem Jansz.
en Dirck van Teijlingen met ingang van 1
januari 1546 een strook water naast het
rietland voor 25 jaar in erfpacht van de
grafelijkheid.26 Streekhistoricus J.P. Geus
noemde Costverloren in 1984 een
droogmakerij, maar als we de beschikbare
gegevens op een rijtje zetten, is die
benaming niet op zijn plaats. Allereerst is
een droogmakerij zonder octrooi tegen
deze tijd ondenkbaar en daarvan is bij
Costverloren geen enkele sprake.
Bovendien wordt het nieuwe poldertje na
het overlijden van Willem Jansz. in 1547 in
de boedelscheiding omschreven als "dat
angemaecte lant leggende an de
Vroonremeer daer 't watermolengen op
staet, met Dierick van Teylingen
becosticht ende toegemaect".27 Met
'aanmaken' wordt naar alle
waarschijnlijkheid 'aanplempen' bedoeld
en 'toemaken' is een nog steeds gangbare
term voor het verbeteren van land door
het opbrengen van grond. Tenslotte maakt
A A A/]
Alkma
ANDERE DROOGMAKERIJTJES
8 Oud Alkmaar 2012
