Varnehroek voor 1564. Alkmaar, namelijk het gebied ten oosten
Verdroot detail van de van de Egmondermeer (broec] ingedeeld in
afbeelding op p. 57 croften (of akkers] met een holleweg.
De "Holenwech" moet in 1348 beeldbepa
lend zijn geweest, anders vermeld je dat
niet in een akte. Het is goed mogelijk dat
met deze weg de huidige Westerweg werd
bedoeld.
Maar wie was nu die vrouw Reylende die
later werd verheven tot vrouw Nellen?
Wortel geeft alleen een plausibele uiteen
zetting over hoe Vrouw Reylende's broek'
in de loop der jaren is vervormd tot het
latere Varnebroek. Zelf noemt hij zijn
redenering 'wankel' en gewaagd' zoals
het een professioneel archivaris met
onvoldoende bewijsmateriaal betaamt.
Maar toch, in 1404 was Varnebroek reeds
een buurtschap en in 14513 rookten daar
vier schoorstenen van boerderijen, een
herberg en/of huizen. Het was zeer waar
schijnlijk een pleisterplaats. Misschien
stond vrouw Reylende zelf wel in 1348
achter de toog in de herberg om de
boeren, burgers en buitenlui te voorzien
van de nodige stadsaccijnsvrije versnape
ringen.
Op de kaart van Lourens Pietersz. van voor
1564 staat duidelijk een huis getekend met
het later onleesbaar gemaakte onderschrift
Varnebrouck. Aan de oostzijde (onder] van
het huis kunnen we een puntgevel her
kennen, een dak bedekt met leien (grijs] en
aan de zuidzijde is sprake van een uitbouw
van een lagere hoogte dan het hoofdge
bouw met leien dak en twee schoorstenen.
In die tijd werden alleen stenen gebouwen
voorzien van een leiendak. Vrijwel parallel
aan de noordzijde is ook nog een dakcon
structie met leien zichtbaar, echter deze is
door een watervlek o.i.d. niet goed te
onderscheiden. Wel goed te zien is een
driehoek hetgeen impliceert dat het dak
aan de oostzijde doorliep. Aan de westkant
liep het gebouw door tot voorbij het
hoofdgebouw (in perspectief loopt het dak
hoger uit dan het hoofdgebouw].
Waarschijnlijk hebben we hier te maken
met een 'langhuisboerderij' of'lang-
schuur'. Rechts van de langschuur is ook
vaag aan de westkant een uitbouw zicht
baar, waarschijnlijk een woongedeelte met
vermoedelijk een trapgevel. Het gebouw
op de voorgrond had duidelijk geen agrari
sche bestemming. Het diende als woon
huis, of meer voor de hand liggend als
herberg. De watervlek kan ook een over
hangende boom zijn, maar die kleurde
Lourens altijd groen. Een huis bedekt met
leien, opgetrokken uit bakstenen, in een
agrarische omgeving werd in die tijd een
hofstede genoemd.
De schets van het huis is door Lourens
wellicht in één minuut tijd opgetekend.
Maar toch, hij heeft dit huis in zijn opme
tingen van de Egmonder- en Bergermeer
gezien en daar wellicht een houtskool-
De hofstede
DE HOFSTEDE VARNEBROEK
60 Oud Alkmaar 2011
