over de ringvaart en in de 'Wognumse
Buurt' tussen de spoorlijn, de Bergerhof,
de Nico laas Beets kade en de Bergerweg.
DE BUURTSCHAP VARNEBROEK
Bij de verkoop van riet in de drooggemaak
te Egmondermeer wordt in het
"Verhuyrbouck van Egmont" uit 1574 drie
keer een koper vermeld, verschillend van
naam, maar allemaal wonend in
Varnebroek of Vernebroek. Op de "Caarte
vande Egmondermeer Also de zelve bedijkt
is An.o 1555 ende gemeten door Gerrit
Dirksz. Langedijk Ano 1574" van Jan
Dirksz Zoutman uit 1642 staat Varnebroek
echt als buurtschap aangegeven. Er staan
vijf gebouwtjes ten westen en drie ten
oosten van de Westerweg op getekend. En
op de "Kaarte van 't Graafschap Egmont de
heerlijkheijt van Wimmenum als mede
van Heijlo" van diezelfde Zoutman uit
1665 (zie de achterzijde van dit tijdschrift)
staan bij de naam Varnebroek vier boerde
rijen/huizen rond de Kalkovensweg
getekend. Alkmaars eerste archivaris
C.W. Bruinvis wees er op, dat deze buurt
ook ai wordt vermeld in een verpondin-
genboek van 1534 als "die Vardenbruck"
met acht aangeslagenen en in de lijst van
hoofdbewoners van maart 1519 als "die
Verdenbroeck" met zes bewoners, zodat we
de conclusie kunnen trekken, dat
Varnebroek toentertijd zeker 3 maar
hooguit 8 families zal hebben geteld.
De latere archivaris Th.P. Wortel vond in
het register van het haardgeld uit 1493 de
buurt als "in die Verdenbroeck" met vier
bewoners van haardsteden. In het archief
van het Oude Hof vond Wortel een akte
1
1
-
af
van verruiling uit 1428 met daarin
vermeld een stuk land gelegen "inden
vrihede van Alcmer bi Verrenbroec...".
In de archieven van de Abdij van Egmond
vond hij nog oudere akten, o.a. een akte
van 8 maart 1404 van eigendomsover
dracht door Jan Lambrechtsz. aan Dirc
Willem Dircsz. van 4 koeweiden in de vrij
heid van "Alcmere" "bi der nuwer poirte"
en van 5 want lands binnen deze vrijheid
"in ver Nellen broec". Wortel merkt hierbij
op, dat het voorzetsel 'in' wijst op een
buurt en het woord 'ver' in de vijftiende
eeuw vrouw of vrouwe betekent. Het
woord 'broek' staat hier meestal voor
'moerassig land'.
De oudste akte die Wortel in het archief
van de abdij heeft gevonden met mogelij
kerwijs een verwijzing naar Varnebroek is
gedateerd 26 november 1348. Het betreft
hier een door schepenen van Alkmaar
opgemaakte en gezegelde oorkonde waarin
Willaem van Rietwiic, poorter aldaar, aan
de abt van Egmond als schadevergoeding
opdraagt enig land en zaailand, gelegen in
de vrijheid van "Alcmaer" in "ver Reylende
broec" en bij de "Holenwech".
De namen 'croft', 'holenwech' en 'broec'
wijzen allemaal naar één gebied in
Detail van een
kaart uit 1642 van
Jan Dirksz
Zoutman (opgeme
ten door Gerrit
Dirksz Langedijk
in 1574). Collectie
Regionaal Archief
Oud Alkmaar 2011 59
DE BROEK VAN VROUW NELLEN
*ggSP*-*-
