Uitsnede uit de
kaart van Comelis
D rebbel (1597).
Tussen Kennemev-
poort [links] en
Baangracht rechts
lagen de lijnbanen.
Om de hennep te
beschermen tegen
verkleuring door
zonlicht was het
hele terrein met
rijen bomen
beplant. Collectie
Regionaal Archief
Alkmaar
en dat nuttig is voor schoenmakers, is er
ook één die hennep bewerkt en het voor de
touwmakers voorbereidt om er touwen
van te draaien. Een andere is een door
wind aangedreven houtzaagmolen. Er is
een papiermolen, een oliemolen, een vol-
lersmolen, die nuttig is voor wevers bij het
schoonmaken van het weefsel, dit is bui
tengewoon handig voot wolwevers. Als je
van deze kant de stad binnenkomt, zie je
een nieuw en schitterend stadsgezicht.
DE EERSTE WlNDHENNEPKLOPPER
In de zomer van 15511 kocht de Alkmaarse
timmerman Jan Claeszn een stukje land
aan de zuidoever van het Zeglis, daar waar
het Zeglis in het Schermeer uitkwam. In de
akten heet hij steevast 'Jan Claeszn tim
merman'. Rond 1600 was zo'n toevoeging
achter de vadersnaam fpatromem) nog
geen familienaam maar een aanduiding
van het beroep. De naam van het land, de
Tonakker of het Tonland, was ontleend aan
de ton die daar als baken stond om schepen
op het meer de ingang van het Zeglis te
wijzen. Jan Claeszn bouwde samen met
Gerrit Janszn op dat landje een achtkante
windhennepklopper: voor zover wij weten
de eerste molen van dat type in de wereld
en een zeer vroeg voorbeeld van een boven
kruier als industriemolen. Een jaar later
zetten zij er een huis bij.
De stad Alkmaar zorgde voor het doortrek
ken van de weg vanaf de Boompoort langs
het Zeglis, zodat de molen ook over land
bereikbaar was. Daarmee ontstond tegelijk
een trekweg, zodat schepen bij westenwind
door het Zeglis naar de stad konden
worden getrokken. Alkmaar legde ook
enkele beperkingen op. Zo mocht de molen
niet gebruikt worden voor het malen van
graan en in het huis mocht geen bedrijf
worden uitgeoefend. Met het beleg van
1573 nog vers in het geheugen werd ook
bepaald, dat molen en huis in tijd van nood
afgebroken moesten worden. En als dat
niet snel genoeg gebeurde, zou de brand er
in gaan. Alles om te zorgen dat het
gezichts- en schootsveld vanuit de stad vrij
zouden zijn en om te voorkomen, dat een
Oud Alkmaar 2011 7