Uitsnede uit de kaart van Comelis D rebbel (1597). Tussen Kennemev- poort [links] en Baangracht rechts lagen de lijnbanen. Om de hennep te beschermen tegen verkleuring door zonlicht was het hele terrein met rijen bomen beplant. Collectie Regionaal Archief Alkmaar en dat nuttig is voor schoenmakers, is er ook één die hennep bewerkt en het voor de touwmakers voorbereidt om er touwen van te draaien. Een andere is een door wind aangedreven houtzaagmolen. Er is een papiermolen, een oliemolen, een vol- lersmolen, die nuttig is voor wevers bij het schoonmaken van het weefsel, dit is bui tengewoon handig voot wolwevers. Als je van deze kant de stad binnenkomt, zie je een nieuw en schitterend stadsgezicht. DE EERSTE WlNDHENNEPKLOPPER In de zomer van 15511 kocht de Alkmaarse timmerman Jan Claeszn een stukje land aan de zuidoever van het Zeglis, daar waar het Zeglis in het Schermeer uitkwam. In de akten heet hij steevast 'Jan Claeszn tim merman'. Rond 1600 was zo'n toevoeging achter de vadersnaam fpatromem) nog geen familienaam maar een aanduiding van het beroep. De naam van het land, de Tonakker of het Tonland, was ontleend aan de ton die daar als baken stond om schepen op het meer de ingang van het Zeglis te wijzen. Jan Claeszn bouwde samen met Gerrit Janszn op dat landje een achtkante windhennepklopper: voor zover wij weten de eerste molen van dat type in de wereld en een zeer vroeg voorbeeld van een boven kruier als industriemolen. Een jaar later zetten zij er een huis bij. De stad Alkmaar zorgde voor het doortrek ken van de weg vanaf de Boompoort langs het Zeglis, zodat de molen ook over land bereikbaar was. Daarmee ontstond tegelijk een trekweg, zodat schepen bij westenwind door het Zeglis naar de stad konden worden getrokken. Alkmaar legde ook enkele beperkingen op. Zo mocht de molen niet gebruikt worden voor het malen van graan en in het huis mocht geen bedrijf worden uitgeoefend. Met het beleg van 1573 nog vers in het geheugen werd ook bepaald, dat molen en huis in tijd van nood afgebroken moesten worden. En als dat niet snel genoeg gebeurde, zou de brand er in gaan. Alles om te zorgen dat het gezichts- en schootsveld vanuit de stad vrij zouden zijn en om te voorkomen, dat een Oud Alkmaar 2011 7

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2011 | | pagina 9