hoofdpersoon, die samenvalt met het einde
van de kruidenierswinkel oude stijl: zoon
Pieter ziet de onstuitbare opkomst van het
grootwinkelbedrijf, wil de winkel verkopen
en in loondienst gaan werken. Opnieuw is
er sprake van een zoon die het levenswerk
van zijn vader niet wenst voort te zetten,
een nieuwe Vadermoord'.
De schrijver besteedt in zijn boek veel aan
dacht aan de buitenlandse reizen van
Haijtema. De reizen worden gebruikt om
een beeld te geven van West-Europa in het
interbellum. Zo ziet Haijtema en met hem
de lezer de naweeën van de Eerste
Wereldoorlog op de straten van Berlijn en
maakt hij het fascisme mee in het Italië
van Mussolini. De gezapige rust van
Alkmaar vormt een scherp contrast met de
ingrijpende gebeurtenissen elders.
Het sterke punt van het boek is de weerga
ve van de historische werkelijkheid. De
schrijver geeft een goed beeld van de
Alkmaarse geschiedenis en de ontwikke
ling van het [klein] winkelbedrijf in de stad.
Wat weten we van de echte Haite Haijtema
en diens Friesche Winkel? Er blijkt heel
wat te vinden te zijn, zelfs als we ons
beperken tot de digitale bronnen op de
website van het Regionaal Archief [met
name de digitale Alkmaarsche Courant
over de jaren 1930-1939). Haite en niet
Haijte zoals in het boek was in 1890 in
Workum geboren en komt in 1913 naar
Alkmaar. In hetzelfde jaar trouwt hij met
de eveneens in Workum geboren Maria
Cornelia Koch. Haite werkt aanvankelijk in
de winkel 'in comestibles' van zijn oom
Klaas. Deze oom was een oud-gymnastiek
leraar aan de Cadettenschool, die na zijn
pensionering in 1903 een kruidenierswin
kel in de Hoogstraat was begonnen. De
winkel had weinig klandizie [een kranten
artikel noemt een getal van 60 klanten, in
de roman wordt gesproken over 17). Klaas
vulde zijn inkomen aan met een functie als
waarnemend griffier bij de rechtbank.
Haite neemt de zaak over. Dat het hem
voor de wind gaat blijkt uit de verhuizing
in 1928 naar het pand op de hoek van de
Langestraat en de Koorstraat, waar vandaag
de dag juwelier en horloger Schagen is
gevestigd. In een artikel in de krant over
zijn 25-jarig huwelijksjubileum in 1938
wordt gezegd dat Haijtema het hem ooit
gegeven advies 'anders dan anderen te zijn'
tot zijn devies had gemaakt. Vele voorbeel
den hiervan worden vervolgens opgesomd.
Zo breekt hij bij een verbouwing met het
systeem van open bakken en biedt de
'De Friesche
Winkel' van Haite
Haijtema op de
hoek Langestraat/
Koorstraatca.
1932. Collectie
Regionaal Archief
Alkmaar
Oud Alkmaar 2011 3
DE HISTORISCHE HAIJTEMA