Verzameling van Logogryphen, Charades en
Raadsels4 en hij was de eerste die met
een speciaal Rekenboek voor Meisjes
kwam.
De basis van zijn pedagogische opvattin
gen was gelegen in het leesonderwijs. In
de geest van zijn doelstelling schreef hij
een groot aantal leesboekjes over van alles
en nog wat: over zedenkundige proble
men, over bijbelse voorstellingen, over
landen en volken, over natuur en aard
rijkskunde en over nog andere onderwer
pen. De uitgangspunten hierbij heeft hij
neergelegd in zijn Handleiding om den
Kinderen het Lezen te Leren. De teksten in
zijn boekjes werden steeds aangevuld met
nieuwe ervaringen, die dan weer in latere
drukken verwerkt werden. Met veel succes
want in de jaren zestig en zeventig van de
negentiende eeuw werden vele van zijn
teksten nog steeds herdrukt.
Zijn meest bekende en volgens hemzelf
ook meest geslaagde leesboekje was
De Brave Hendrik uit 1810, waarvan het
grote belang bij de dood van Anslijn door
Nico laas Beets in Hen woord aan all en, die
den Braven Hendrik^elezen hebben* (Haarlem
1838) kernachtig werd verwoord: "Al wie
lezen geleerd had, las De Brave Hendrik; het
was een kort begrip van kinderlijke zeden
leer en van plichten en gehoorzaamheid,
orde en eerlijkheid, oprechtheid en zedig
heid; we leerden leestekens eerbiedigen en
onze eerste gebeden stonden erin". Om te
tonen hoe Anslijn zijn pedagogische
ideeën en zijn activiteiten voor het lager
onderwijs probeerde te verspreiden volgt
hier de pagina, die gewijd is aan Hendrik
als schoolkind.
19
Eea kind, dat zoo braaf is als Hen
drik, zal ook gaarne scliool gaan.
Twijfel niet daaraan. Ieder braaf kind
weet wel, dal er in de school veel
nuttigs te leeren is.
Hond rik verzuimt zelden een'
schooltijd. Hij is altijd gaarne in de
schoolen is daarin even zoo gehoor
zaam ais te huis bij zijne ouders.
Hij doet nooit zijnen meester ver
driet aan. Hij kent altijd zijne les
sen. De meester behoeft nooit tegen
hem te zeggen: Hendrik! let op 1
Als andere kinderen eens praten ge
durende de les, dan verzoekt hij hun
zulks niet te doen; maar hij zegt het
nooit aan den meester, als zij zamen
praten. Hij weet wel, dat dit zeer
leelijk staat. Ook heeft hij niet gaar
ne, dat een ander bestraft wordt.
II ou-
Tussen 1810 en i8do verschenen van
De Brave Hendrik* niet minder dan
60 edities en zagen vertalingen in het
Engels en Maleis het licht. In 1873 kwam
een luxe uitgave met gekleurde plaatjes
uit en nog in 15189 zag een nieuwe, becom
mentarieerde uitgave* het licht samen
met de vrouwelijke pendant, De Brave
Maria, waarvan de eerste druk in 1811 ver
schenen was.
In de geest van beide boekjes gaf Anslijn
nog een aantal andere boekjes voor de
jeugd uit: De Armejacob, Maria Welmoed en
hare Kinderen, Bijbelse Voorbeelden ter
Bevordering van Godsvrucht en Deu^d en der
gelijke titels. Ook deze boekjes zouden tot
ver in de negentiende eeuw vele herdruk
ken beleven, maar het succes van De Brave
Hendrik haalden zij niet. Toch is het opval
lend dat de term 'Brave Hendrik' in de
loop van de tijd in het tegendeel ging ver-
NICOLAAS ANSLIJN ALS PEDAGOOG
Laut ua dcez' nacht
Mc# nieuwe kracht
Mij vrolijk weêr ontwaken.
'k Vertrouw mijn lot
Aan U o God!
Die alle» wel zal maken.
Oud Alkmaar 2010 59
