Alkmaar varia
IMMIGRANTEN
De afdeling Hollands Noorderkwartier van de Neder
landse Genealogische Vereniging heeft ter gelegenheid
van haar 45-jarig jubileum een boek uitgegeven onder
de titel Immigranten in Alkmaar 1860-1880. Het boek is
een combinatie van de doctoraalscriptie van Maria G. de
Leeuw over de Alkmaarse immigranten tussen 1860 en
1880 en een aanvulling daarop door leden van de
afdeling Hollands Noorderkwartier die van een 25-tal
personen korte genealogieën samenstelden. Op deze
wijze komt zowel het algemene verhaal als het persoon
lijke verhaal aan bod. In die periode van 20 jaar kwamen
358 immigranten naar Alkmaar, van
wie een groot deel uit Duitsland.
Onder hen vele namen die in het
Alkmaarse een bekende klank kregen,
zoals Lienesch, Brunklaus, Klasener,
Pedroli, Witte. Door de kleinschaligheid
van de stad en de geringe omvang van
de migrantenpopulatie was er in Alkmaar geen sprake van
groepsvorming. De immigranten gingen vrij geruisloos op in
de Alkmaarse bevolking.
Deze zomer is er op de Paardenmarkt uitgebreid archeo
logisch onderzoek gedaan. Zestiende-eeuwse kaarten
laten zien, dat hier de kerk heeft gestaan, die hoorde bij
het Minderbroedersklooster. Dit was waarschijnlijk op de
plek waar de onlangs afgebroken Rabo-bank en Brand
weerkazerne stonden en waar daarvoor nog andere
gebouwen hadden gestaan, zoals in de negentiende
eeuw de gasfabriek. Daardoor zijn teveel sporen verloren
gegaan om te bepalen waar die kerk precies gestaan
heeft.
De voorgenomen herinrichting van de Paardenmarkt
bood echter wel gelegenheid om te onderzoeken of het
grondvlak van die kerk zich ook buiten het genoemde
perceel uitstrekte. Gelukkig wist men dat als de kerk zich
daar zelf niet zou bevinden, dan toch in ieder geval wel
het bij die kerk horende kerkhof. Met medewerking van
studenten van de Leidse universiteit is men bezig
geweest het terrein bloot te leggen en zijn er vele
skeletten aangetroffen. Vervolgens heeft men DNA- en
ander onderzoek verricht, waardoor bijvoorbeeld leeftijd
en geslacht van de betrokkenen kunnen worden
vastgesteld en soms ook duidelijk wordt waaraan een
bepaalde persoon is overleden. Voor minstens één man
was dat laatste onderzoek niet nodig. In het hoofd van
zijn skelet kon nog de musket-kogel worden
aangetroffen, waarmee waarschijnlijk een Spanjaard hem
bij het beleg van 1573 had doodgeschoten. Weer wat
later werd zelfs een heel massagraf ontdekt. Over wie
hier in lagen ontstond al direct een hele discussie tussen
de vroegere gemeentearchivaris W.A.Fasel, die denkt dat
het Spanjaarden waren en archeoloog Rob Roedema, die
het houdt op Alkmaarse burgers of Geuzensoldaten.
Ook hier zal nader onderzoek mogelijk uitsluitsel geven.
Op het laatste moment is er nog een graf uit de Ijzertijd
te voorschijn gekomen, dus al uit een tijd dat er van een
nederzetting nog geen sprake was. Deze spectaculaire
vondst haalde diezelfde dag nog het NOS-journaal.
Er werden echter niet alleen skeletten gevonden. Op een
gegeven moment kwam een hele bestrating te voor
schijn, die niet een twee drie op bestaande plattegron
den kon worden teruggevonden. Kortom, er valt nog
heel wat uit te zoeken en wij komen er in een volgend
nummer nog op terug.
De opgraving in de warme zomermaanden trok behoor
lijk wat publiek. Verbaasde buitenlandse toeristen, die
niet goed wisten wat ze tegen hun kinderen moesten
zeggen, toen die zomaar met een echt skelet van een
echt mens werden geconfronteerd. Maar ook veel
Alkmaarders stonden toch even stil achter de hekken,
waarmee de onderzoeksplek zorgvuldig was omgeven.
Binnen die hekken stonden goed zichtbaar een aantal
borden waarop duidelijke voorlichting werd gegeven.
Historisch Alkmaar heeft zich hier weer van zijn beste
kant laten zien.
Immigranten in Alkmaar
Tl.*»
Oud Alkmaar 2010 53
