'1
1
v.
L I IS WAERAC1I riGE Gl' I VYCHXISSE VAN THEIL1GE
WAEKDIGE BLOEI VAX MIRAC.VI LXDERSTEp&VAXAECMAEX r WEK DIE
TET ^^IKRENTHUIT GOKDfS BEIU'FT HEE, "niIi"MXDl-SLR'i;;i'ONs -
- J^'rTN R'lAOOSlfXaE EX DJ', BE-KVIsAAI ICHEE V OXS AKMlVÖHE.BJAEKr.'
JiXOJim^S'HEIJLOEXSACRAMEXT«pAT.n.AlAlS.
rr\ xDAMi'xi'exdedjTAsomxr vf oxsr.xtvjV- r
A
Bovenste deel van hele gemeenschap. In 1545 kregen wonder
de kerkmeesters- en ommegang door de kerkmeestersbrief
brief uit 1545. nog meer bekendheid. In die brief wordt al
Collectie flink afgegeven op ongelovigen, ketters en
Regionaal Archief joden en op christenen die voor het sacra
ment weinig achting en eerbied hadden en
daaruit blijkt wel dat inmiddels de eerste
criticasters waren opgestaan en dat het in
de kerk was gaan gisten.
Tussen 1501 en 1572 was er elk jaar een
ommegang door de stad: 70 jaren is men in
processie rondgetrokken. De reliek werd
onder een baldakijn rondgedragen, vooraf
gegaan door 'pipers ende trompetters'.
Er was muziek, er werd gespeeld en gezon
gen en er was ook toneel: eerst in de vorm
van fraai uitgedoste tableaux vivants, zoals
later bij de 8 oktoberoptochten. Na 1560
werden er komedies gespeeld; er mocht
dus blijkbaar ook worden gelachen. In mei
1545 brachten de rector van de Latijnse
school, Nicolaes Vorstius, en zijn onder
rector 'Die historie van de Ryckeman ende
Lazarus' op de planken, een dramatisering
van Lucas 16: 19-31. We hebben hier wel te
maken met de Comedie vande Rijckeman, het
eerste toneelstuk van de kritische huma
nist Dirck Volckertszoon Coornhert (1550]
uit Haarlem. Rector Vorstius, die daar tot
1559 woonde, zal dat toneelstuk als lid van
de plaatselijke rederijkerskamer hebben
gekend. De comedie is geschreven voor
minstens dertien personen en dan is het
toch het meest voor de hand liggend dat
de leerlingen van de Alkmaarse Latijnse
school het stuk hebben uitgevoerd en
Vorstius en de onderrector van de stad
betaald kregen omdat zij het met de
jongens hadden ingestudeerd. De comedie
is trouwens behoorlijk lang en echt niet
binnen het uur afgelopen.
Hiervoor was reeds sprake van criticasters.
Vanaf 1517 was door het optreden van
Luther de katholieke kerk begonnen te
scheuren en ook Zwingli en Calvijn traden
in het licht en kregen aanhang. Vanaf 1530
was er ook in Alkmaar onrust in verband
met het optreden van de doopsgezinden,
I#*
i *--•
7 IOC V
ticcftcr L>c
tic KlCl
Xcm alfoc ais tint mftc flarckc crclocf loticlcr tmifcLifUtuVicitcciiiccX i3tfund.vnictp.in.\\lc cloechdeliW
rek c cm ty#1 *-.1 i* v_ c_i i.i «r*. A njl—
1
nc hier ofttv ïcrden Utc e,cf<lnc angaendr prmpJAé dat heilige facram'ct A
hcre.tincifkis tfucLiinrt en Ar Toinc mn tgclocf.cn 1 at tot ncrtrooflmge dei
ge cnbefckanhge der ono-eloriitcr thcfmc.cn mccir dci-kcitri-é cti dei-Jocd
Clirifté menfebe eh tot bcftraffi
v» r lamigc eter onorciouiejc
tioitclc.cVi doer tnnfrH
f11 tl te ii» elckc d oer in alder mceft y
ivcl ft .1 I C tt 1
DE KRITIEK
4 Oud Alkmaar 2010
