Onze radio in oorlogstijd
Piet Bakkum
Als kleine huppelaar, in het begin van de
dertiger jaren, weet ik nog dat mijn vader
zelf een radio had gebouwd. Toen die klaar
was had hij een antenne gespannen van
nok tot nok boven op het dak van ons
huis, hoek Verdronkenoord-Zoutstraat.
Ik vond het best gevaarlijk toen ik hem op
het dak bezig zag. In mijn herinnering
hoorde ik de eerste keer op de radio een
druk pratende man. Er zat veel volk in de
voorkamer, allemaal voor de voetbal met
Han Hollander. Op mijn vraag waar die
man zat, antwoordde vader "op het dak".
Het was een toestel met links de 'potentio
meter' en rechts de draaiknop voor de
zenders. In het midden een vergrootglas
waarachter de zenders op een rol zichtbaar
kwamen. Voor Nederland was dat Huizen,
maar ook zenders zoals Beromünster en
Bratislava op de middengolf en London op
de lange golf Als orgelbouwer maakte
Blaupunkt radio mijn vader er zelf een kast met luidspreker
uit 1939 omheen, in zijn schetsboekje vond ik nog
diverse ontwerpen. De kostbare lampen,
die nog al eens kaduuk gingen, kocht hij
bij Radio Goudal in de Zilverstraat of bij
radio Buisman in de Hekelstraat. Ik mocht
wel eens mee als hij weer wat onderdelen
nodig had, want er werd vaak aan de radio
geknutseld.
Al spoedig na de meidagen van 15140 vond
vanuit Engeland de eerste uitzending van
Radio Oranje plaats, die gretig door ons
beluisterd werd. Kort daarna begon de
bezetter de uitzendingen te storen met een
indringend gorgelend geluid, maar daar
was wel wat tegen te doen. Vader maakte
een z.g. 'moffenzeefeen houten kruis van
ongeveer 75 cm hoog, op de kruislatten op
elke cm. een spijkertje. Daarover werd van
buiten naar binnen een geïsoleerde
koperen draad gespannen, het begin en
einde van de draad werden als antenne in
het toestel gevoerd. Door het kruis naar de
zender te richten kon de storing onder
drukt worden. Eerder had hij al een een
voudiger oplossing om de stoorzender te
onderdrukken: een bakje water, daarin
twee uiteinden van de koperen antenne
verbonden aan het toestel en met wat
zoeken gaf dit ook resultaat, maar het was
een heel gemier en niet erg trefzeker.
Toch hebben de Duitsers het storen niet
lang volgehouden, er zullen wel andere
problemen door zijn ontstaan. De inmid
dels van het dak gehaalde antenne werd
nu binnen onder de nok gespannen.
Het was verboden om naar Engelse
DUITSE STORING
20 Oud Alkmaar 2010
