titelpagina behalve de naam van de
uitgever, drukker of boekverkoper ook een
omschrijving van het adres afgedrukt.
Vaak werd de straatnaam vermeld, en
soms ook de naam van het pand waarin
het bedrijf werd uitgeoefend, een naam die
op een uithangbord voor iedereen zicht
baar aan de gevel was bevestigd. In de
STCN zijn bij de gegevens van de boek-
drukkers/-verkopers, in de zogenaamde
drukkersthesaurus, alle vermeldingen die
in de boeken voorkomen genoteerd. Ruim
50 van de 86 Alkmaarse drukkers/boek
verkopers hebben in een of meer van hun
boeken naast hun naam ook hun adres
vermeld. De meeste bedrijven waren
gevestigd in de Langestraat, aan de Platte
Stenenbrug bij de Vismarkt, aan de
Houttil, het Verdronkenoord en de Mient.
De panden droegen beeldende namen als
De Boekdrukkerij, De Vinder van de Druk
kunst, De Koninklijke Profeet David, De
Gekroonde Drukpers, De Beslagen Bijbel of
De Stapel Papieren. De adressen konden
zeer uitvoerig zijn. Zo legde Rem Jansz.
Boerman in zijn boeken, gedrukt tussen
1655 en 1664, uit waar zijn bedrijf, De
Boecke-druckerye te vinden was: "voor aen
in de Langhe-straet, by de Steene-brugh".
Pieter de Meester drukte in 1619 een boekje
voor Thomas Pietersz. Baert, "Boeck-
vercooper, woonende op den hoeck van de
Houtil, in den Propheet David". Willemina
Winder, "boekdrukster en verkoopster",
had in 1748 haar bedrijf in een pand met
de naam In de Vergulde Druk-Pers, gelegen
"over de platte Steene Brug, 't derde Huys
van de Vis-Marckt". Niet alle adressen
geven zo duidelijk de ligging van het pand
aan als dit laatste, in andere gevallen is
daarom verder archiefonderzoek nodig om
de exacte locatie vast te stellen.7
UNIEK IN ALKMAAR
Door mee te werken aan dit project was de
bibliotheek van het Regionaal Archief in de
gelegenheid de eigen collectie oude
drukken nader te onderzoeken. Van een
aantal publicaties, zo'n 300, kon worden
vastgesteld dat alleen in de Alkmaarse
collectie een exemplaar aanwezig is.
Een voorbeeld van een bijzondere en
zeldzame uitgave is Den^rooten Fyucr-bibel,
uitgegeven door de doopsgezinde Jan
Philipsz. Schabaelje, en in 1646 in Alkmaar
gedrukt door Simon Cornelisz. Brekegeest.
De STCN vermeldt alleen de twee exem
plaren die in het bezit zijn van het
Regionaal Archief hoewel bekend is dat er
nog enkele exemplaren bewaard worden in
collecties die niet voor de STCN zijn
beschreven. De prentbijbels van Schabaelje
bevatten, naast korte teksten, enkele
honderden prenten met bijbelse voor
stellingen, van verschillende makers, en in
verschillende samenstellingen. In die zin
zijn de afzonderlijke boekwerken wel uniek.
Het feit dat goedkoop gebruiksdrukwerk de
tand des tijds meestal niet heeft doorstaan,
maakt dat ene exemplaar dat wel bewaard
is gebleven toch heel bijzonder, ook al
behoort het niet tot de kostbaarste werken.
Veel stedelijke uitgaven, zoals reglementen
en ordonnanties behoren tot de Alkmaarse
unica. Een andere serie die aanmerkelijk
bijdraagt tot het aantal van 300 unieke
werken is de collectie almanakken, die
gegevens bevatten voor een bepaald jaar. Na
afloop van dat jaar verloren ze hun waarde
voor de gebruiker en werden ze
weggegooid. Stadsdrukker Jacob Maagh
drukte verschillende almanakken, zoals de
Nieuwe Alkmaarder Almanach, waarvan een
aantal jaargangen alleen in het Regionaal
Archief bewaard is gebleven.
