Fundfriiyen van eengebouw met de rosmolen van cichoreifabriek De Burg,
gezien uit het noorden vanaf de Spanjaardstraat. Foto: gemeente Alkmaar
oog hierop heeft men er onlangs het
productieproces nog eens 'nagespeeld', en
dat ging zo: Met een soort zaaiwagentje,
bestaande uit wielen rond een holle as
voorzien van ringen van kleine gaatjes op
precies 30 cm van elkaar worden de
cichoreizaadjes in voren gestrooid. Daarna
pletten personen met planken onder hun
klompen die voren weer egaal. Meestal
worden dan tussen september en
december de wortels geoogst, maar men
laat ook altijd een deel van de wortels in de
grond zitten. Daar groeien het volgend
jaar twee meter hoge planten uit, die het
zaad leveren voor een nieuwe oogst.
De geoogste cichoreiwortels gaan eerst
naar de drogerij, waar wel 80% van het
vocht eruit wordt gehaald. De gedroogde
stukjes, cichoreibonen genoemd, worden
in trommels verhit, waardoor ze de bruine
kleur en de karamelsmaak krijgen.
Nu moeten ze alleen nog gemalen worden,
soms in een rosmolen, later ook met
behulp van een stoommachine.
Er zijn meer plaatsen in Nederland, waar
cichorei is omgezet in ingrediënten voor
een koffiesurrogaatdrank. Bekend in dit
verband is vooral de Koninklijke Buisman
in Zwartsluis. Die bekendheid heeft
Buisman niet zo zeer te danken aan de
surrogaatkoffie zelf, maar vooral aan de
koffiestroop, die de bittere smaak van de
surrogaatkoffie weer wat moest verzoeten.
In Noord-Holland is van cichoreifabricage
waarschijnlijk niet veel sprake geweest. In
de volkstelling van 18pp komen eigenlijk
alleen fabrikanten van 'koffie, cichorei en
koffiestroop' voor in Amsterdam en
Alkmaar. De Amsterdammers zullen zich
vooral met koffie hebben bezig gehouden.
In Alkmaar stond de cichorei en
koffiestroop centraal.
DE OPGRAVING
Onlangs zijn bij een opgraving restanten
blootgelegd van zo'n cichoreifabriek in
Alkmaar. Hierover is door de archeologen
Rob Roedema en Peter Bitter het volgende
bericht:
"Op het perceel Spanjaardstraat 31 kwam
de fundering te voorschijn van een
rosmolen met een diameter van ruim
5 meter. De paardengang was een rond
lopend baksteenpad van 60 cm breed met
éénsteens gemetselde lage opstaande
randen. Op de stenen lag een 20 cm dik
grijs kleipakket. Hier liep het paard zijn
rondjes en liet af en toe wat vallen, wat
zichtbaar was als een ingelopen pad
gevuld met zwarte humeuze grond.
Exact in het midden bevond zich een
bakstenen plaat van 60 x 60 cm die als
fundering heeft gediend voor de
maalstenen. Deze plaat bestond nog maar
uit één laag stenen en was gefundeerd op
58 Oud Alkmaar 2008
