rt van I hadden i Logo bij dc herdenking V£m 400Jaar telescoop Generaal >te y een hoogte konde zien eenig schrift te i ende leezen. Hij wist ook te slijpen nagt- ir had hij glaaze, waarmede hij door behulp van een had nogal kaars in een zeer verre distantie op 't :ijn duisterste van de nagt alle ding zoo perfect dinghen konde vertoonen of het bij klaren dag h waar, doch heeft voorgeschreven Metius icob deed zoo ver niet kunnen werden gebragt, nog zijn door inductie van zijne ouders, zusters en noreerd broeders of vrienden, ja zelve niet door a Zijne Excellentie Maurits, prince van was, zo Oranye hoogloffelijker memorie, die hem inlanghs daer over zeer serieuslijk aangesproken emaecker heeft, dat hij de konst aan imandt wilde i van de leeren, ook niet op zijn doodtbedde door is, ende een dienaar des Goddelij ke Woorts, zulx jliant sal dat hij gestorven weezende de perfectie ytden van de konst met hem is begraven", e GLAS UIT MIDDELBURG erk staat De jongeman uit Middelburg was Sacharias letius Janssen, brillenslijper en concurrent van ist Lipperhey. In oktober 1608 bood ook hij de ïge Staten-Generaal'n verre gesigt" aan. In t werk Middelburg was in 1581 de eerste glas- niet fabriek, de 'fournaysse de christal', in de ide, daar Noordelijke Provincies opgericht. De vader hij in een van Sacharias gebruikte voor zijn lenzen an de waarschijnlijk glas van gebroken bokalen sleep, daar die hij van de 'crystalfabriek' in Middelburg ier ver op kocht. Dat glas werd gesmolten en men liet het langzaam afkoelen. 'Venetiaans kristal' had de voorkeur, want in gewoon glas zat teveel zand voor goede lenzen. Om nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid te stimuleren werden, op aantrekkelijke voor waarden, Italiaanse glasblazers geworven in de stad Murano bij Venetië, waar het glas- bewerkingsambacht al ver was ontwikkeld. Ook werd in r&>7 in Middelburg een spiegel- fabriek opgericht. Het is dus niet toevallig dat brillenmakers en lenzenslijpers als Lipperhey en Janssen uit Middelburg kwamen. Een aanzienlijke stadsuitbreiding met nieuwe poorten en muren werd rond 1600 in Middelburg afgerond en de Alkmaarder Cornelis Drebbel kreeg de opdracht om bij de Noorderpoort een fontein te bouwen, die waarschijnlijk ook voor de vers-water voorziening diende. Tijdens zijn verblijf maakte Drebbel kennis met de Middel burger brillenmakers. Uit een getuigenis van Johannes Sachariassen blijkt dat Cornelis Drebbel zijn vader regelmatig bezocht. Misschien leerde hij van hem het slijpen en polijsten van lenzen. GEEN UITVINDER Geen octrooi dus, noch voor Lipperhey en Janssen uit Zeeland, noch voor Metius uit Alkmaar. Vermoedelijk bestond de tele scoop al vrij ver voor 1608, het instrument is niet zozeer uitgevonden als wel geëvolueerd uit het idee om een bolle en een holle lens te combineren. Ook in Italië, in Engeland en in het Ottomaanse Rijk werd geëxperimenteerd met de moge lijkheden van lenzen. Het 'verre gesigt' was al snel niet meer 'exclusief en werd door rondtrekkende kooplieden verkocht. Sacharias Janssen bood op de Frankfurter jOpEfe&A Oud Alkmaar 2008 73

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2008 | | pagina 19