rechts de Meerbrug (genoemd naar de Voormeer; sinds 15105 Turfmarktbrug). Het zijn zogeheten hameibruggen. Deze zijn voorzien van een hamei of hameipoort, een vaste poort die een balans draagt. Door de witte kleur van de hamei springen zij meteen in het oog. Hameibruggen zijn er in vele uitvoeringen. Sinds het einde van de zeventiende eeuw werd in Alkmaar geleidelijk aan langs de hoofdgrachten een nieuw model in Hollands classicistische stijl ingevoerd, waarbij de hamei een 'geblokte' uitvoering kreeg en tevens werd voorzien van sierlijke vleugelstukken links en rechts. Overigens zijn de twee hier afgebeelde hameibruggen al ruim een eeuw verdwenen en vervangen door vaste bruggen. Er is nog iets veranderd. Thans zijn hamei en balans in één kleur geschilderd: gebroken wit. Dat was in het midden van de achttiende eeuw en in het begin van de negentiende eeuw anders, zoals niet alleen op dit schilderij te zien is, maar ook op Crescents aquarellen van rond 1800. Toen waren alleen de hameien wit, maar de balansen grijs. Er had op het schilderij nog een derde houten hameibrug te zien moeten zijn, namelijk de Langebrug, die van 1652 tot 1805 de Bierkade, ter hoogte van de Accijns toren, verbond met het Veneetse Eiland aan de overzijde van het water. Maar die brug heeft Ten Compe weggelaten. Dat zal bewust gebeurd zijn, om zo een beter zicht te geven op de gebouwen op de achtergrond. Om deze goed in beeld te brengen, is ook de havenkom van de Voormeer sterk ingekort. In de haven liggen houten zeilschepen met in de top de Nederlandse vlag. Zij hebben modellen die destijds gangbaar waren in de binnenvaart. Op elk schip is wel een man aan het werk. TWEE BIERKAAYEN De Alkmaarse havenkom werd in de tijd van Ten Compe zowel links (aan de west zijde) als rechts (aan de oostzijde) geflankeerd door een kade: links de Bierkade (destijds ook: Oude Bierkaay) en rechts de kade van het Veneetse Eiland (destijds ook: Nieuwe Bierkaay). De Bier kade of Oude Bierkaay is door de eeuwen heen heel herkenbaar gebleven, al is de kade zelf verbreed. Maar van de Nieuwe Bierkade op het Veneetse eiland is niets bewaard dat aan vroeger herinnert. Overigens, net als de havenkom zelf) zijn de twee kaden met hun bebouwing door de schilder sterk ingekort. Op de Bierkade vond aanvankelijk de bierhandel plaats. Na de aanleg van het Veneetse Eiland 1606-1612werden de bierstekers (de bier handelaren) door de overheid verplicht zich daar te vestigen.5 Van alle panden die destijds langs de Bierkaayen stonden, is de zijgevel van het pand op de hoek van de Oude Bierkaay en het Verdronkenoord het beste zichtbaar, en wel direct links van de Accijnstoren. Het is het Schippersgildehuis, dat in de negentiende en twintigste eeuw ingrijpend is gemoderniseerd. Op de hoek, op de begane grond, is al jaren een café. De overige gevels zijn slechts schematisch aangeduid. De kade linksvoor draagt al eeuwenlang de naam Limmerhoek. Het was, net als de Bierkade, een smalle kade die in later tijd sterk verbreed is. Nu is daar druk weg verkeer, maar toen nog niet. Ten Compe schilderde er o.a. een haan met wat kippen en kuikens. Misschien hangt hun aan wezigheid wel samen met die van de bakkerij, die in het hoekpand Verdronken oord 1 - Limmerhoek was gevestigd. Er zal

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 2008 | | pagina 21