Het lage standpunt dat de schilder koos
voor het Alkmaarse stadsgezicht (het
brugdek van de brug middenvoor ligt
ongeveer op ooghoogte), doet vermoeden
dat hij ook in Alkmaar met een schets
boekje in een bootje heeft gezeten toen hij
dit schilderij voorbereidde.
DE ACCIJNSTOREN
Het meest prominente gebouw op het
schilderij is de Accijnstoren. De zonover
goten zuidgevel weerspiegelt zich in het
water. Het gebouw, dat in zijn huidige vorm
in 1622 tot stand kwam, is opgetrokken in
de toen heersende bouwstijl van de
Hollandse renaissance. Kenmerkend zijn
de muren van rode baksteen met zand
stenen banden ter hoogte van de kozijn
dorpels. Kenmerkend zijn ook de bogen
boven de ramen, met langs de rand
zandsteenblokjes. In de hoogvelden boven
de ramen zijn zandstenen reliëfs te zien,
o.a. met het wapen van Alkmaar. Het dak
heeft een piramidale vorm en is gedekt met
leien in Rijndekking, op het schilderij aan
gegeven door diagonale, elkaar kruisende
lijnen. Uit het dak rijst een ranke acht
kante houten koepeltoren op, bekleed met
lood. Deze bestaat uit een gesloten onder
bouw, waartegen aan vier zijden wijzer
platen zijn aangebracht. Deze hadden
aanvankelijk slechts één wijzer, de zo
geheten uurwijzer, zoals op het schilderij
te zien is. Op de gesloten onderbouw rust
een open bovenbouw, bestemd voor twee
luidklokken. De achtkante koepeltoren
heeft een achtzijdige bekroning die eindigt
in een rijk bewerkte open peerspits, met
bovenop een windwijzer in de vorm van
een zeilboot. Langs de dakvoet is een
omlopende houten balustrade, met op de
hoeken piëdestals. Toen Ten Compe zijn
schilderij maakte, waren hier nog zittende
leeuwen met wapenschildjes. Zij zijn ook
te zien op eerdere tekeningen, zoals die
van Pronk uit 17273. Maar toen Jacobus
De Accijnstoren en directe omgeving op het schilderij van Ten Compe. Links van
Accijnstoren op de hoek Bierkade-Verdronkenoord hetSchippers^ildehuis
Oud Alkmaar 2008
