Len de
Middel-
wrede
25-1274),
vel vast
ir stelde
uk dat
iefde
e staat
(1198-
alleen
onden
:t aan-
volgden
1 veel
eugd
overse
nus en
h nooit
taan van
oen door
es taan
nd.
E
as-
de
rden op
hte
,n of
gedeelte,
stonden
natig
/e rd in
eiden
:n hoge
een
loods-
s niet
:nis in
ongewijde aarde of begraven achter de heg.
Ook de Rooms-Katholieke Begraafplaats
Sint Barbara heeft een ongewijd gedeelte
gehad. Waarschijnlijk was dat gelegen bij
binnenkomst meteen links, dus in de hoek
grenzend aan de Zandersloot. De precieze
plek is echter niet helemaal duidelijk, de
heg was vroeger veel breder. Ook voor
begraven in ongewijde aarde moest betaald
worden. De kosten bedroegen voor een
ongedoopt kind f 1,- en voor ieder ander
f 10,-. Soms gebeurde het gratis.
Hoe zag een begrafenis in ongewijde aarde
er uit? Een kerkelijke uitvaart was niet
toegestaan, dus was er geen dienst in de
kerk, geen klokgelui, geen grafsteen. Een
levenloos geboren kindje had geen naam
in het register van de begraafplaats en ook
niet bij de burgerlijke stand. In 1950 reed
mijn vader in een koetsje met twee
kinderen en een kistje met daarin mijn
levenloos geboren broertje eerst langs het
St. Elisabethziekenhuis in de Van Ever-
dingenstraat te Alkmaar, waar mijn
moeder nog verbleef, en vervolgens naar
Sint Barbara in de Alkmaarderhout, waar
het kistje werd afgegeven aan de begraaf1
plaatsbeheerder, die toen nog woonde in
het huis op de begraafplaats. Op meerdere
plaatsen volstond een schoenendoos. Soms
wisten ouders decennialang niet waar hun
kindje begraven lag of ligt.
Begraven in ongewijde aarde was geen
zeldzaamheid, ook niet in Alkmaar.
Tussen 1913 en 1922 werden er volgens de
tienjarentafel van de burgerlijke stand in
Alkmaar 159 kinderen levenloos geboren.
Ervan uitgaande dat ongeveer 40 van de
bevolking katholiek was, kom je op een
aantal van ongeveer 70 levenloos geboren
katholieke kinderen in een periode van
tien jaar. In de begrafenisregisters van Sint
Barbara staat in de periode 1902-1945, dus
ruim veertig jaar, bij 254 kinderen vermeld
dat ze in ongewijde grond zijn begraven.
Vóór 1902 komt de term ongewijde aarde
I
De oostzijde van de
Sint Barbara-
begraafplaats,
grenzend aan de
Zandersloot
Oud Alkmaar 2008 15
