Demping van Kooltuin,
Verdronkenoord en Mient
De strijd om de openbare ruimte, 1875-1935
Lisa Oskamp
Net als in andere Nederlandse steden werd ook in Alkmaar al vroeg strijd gevoerd om de
openbare ruimte. Rond de plannen tot demping van Kooltuin, Verdronkenoord en Mient
ontspon zich een levendige, publieke discussie.
Dc handtekeningen
van 27 buurt
te woners onder een
verzoekschrift tot
demping van de
Kooltuin, 1899.
Collectie Regionaal
Archief
"Waar rees, hoe vaak de moker klonk, iets
schooners op dan wat er zonk?"1 Dit citaat
komt uit het pamflet 'Stedenschennis' van
Jan Veth. Hij zette zich in voor het behoud
van het unieke stedenbouwkundige geheel
van Amsterdam met zijn grachtengordel
en kleine charmante dwarsstraten en vocht
tegen de in zijn ogen vaak onnodige door
braken en dempingen. In de tweede helft
van de 19de eeuw kreeg de Nederlandse
stad namelijk snel een ander aanzien.
Steeds meer mensen kozen voor een
stedelijk bestaan. Deze ontwikkeling was
ook in Alkmaar zichtbaar, waar tussen t88o
en 1940 diverse stadsuitbreidingen plaats-
1 m tti> r/X f
CJt t».v
-■£ t
r* /»rv
m Vf £0 <(■*•- /fff C /A V~f'
,a 7 T. tV
4/ xél.
vonden. De groei van de steden bracht
allerlei problemen met zich mee. Ten
eerste was de historische structuur van
bijna alle Hollandse steden nog intact en
deze werd hoofdzakelijk bepaald door
stedelijke ordening in de 16de eeuw. Door
de vele nieuwkomers in de steden was de
bestaande infrastructuur niet meer bestand
tegen de krachtige verkeerstoename. Ten
tweede hadden ziektes, zoals cholera, in
verschillende steden hard toegeslagen,
waardoor men besefte dat de stinkende
grachten een gevaar voor de gezondheid
vormden. Stadsbesturen zochten daarom
naar manieren om hun snel groeiende
steden van de problemen van verkeers
opstoppingen en epidemieën te bevrijden.
Demping van grachten was de oplossing
waar in veel Nederlandse steden voor
gekozen werd.
Ook in Alkmaar werden grachten gedempt.
Het water van onder andere de Laat, de
Lange en Korte Nieuwesloot, de Baansloot,
de Geest en de Limmerhoek maakte plaats
voor klinkers. Eind 19de, begin 20ste eeuw
werd ook gesproken over het dempen van
Kooltuin, Verdronkenoord en Mient.
Naar aanleiding van dit voornemen
organiseerden burgers zich om hun mening
68 Oud Alkmaar 2007
