Jan Kalksma, een veelzijdige
pottenbakker op de Laat
ring Alkmaar.
Raad.
nden aan:
r,
zijn
het
mers
jen van
CG Alkmaar,
lopende
nden.
n,
Rob Roedema en Rob van Wilgen1
In augustus 1997 werd op de Laat de leerwinkel Springfield van de heer F.J. Kalksma
verbouwd en vergroot. Een groot deel van de tuin werd bij de bestaande bebouwing
getrokken. Voor het plaatsen van funderingen en een betonnen vloer moest de tuin een
halve meter afgegraven worden. Bij deze actie werden diverse archeologische vondsten
gedaan. De gemeentelijke afdeling Monumentenzorg en Archeologie kreeg van de
eigenaar toestemming om een kleinschalig archeologisch onderzoek te verrichten.2
Zoals te verwachten was in de oude binnenstad werden allerlei ondergrondse structuren uit
de 16de tot en met de 20ste eeuw aangetroffen. Funderingen van een achterhuis met
bijbehorende haardplaats en een centraal in de tuin gesitueerde beerput zijn waargenomen,
onderzocht en vastgelegd. De beerput viel op door zijn stevige bouw compleet met een als
ribgewelf uitgevoerde koepel, waarvan de ribben doorliepen in inwendige steunberen in de
beerput zelf Het vondstmateriaal uit de tijd dat de put in gebruik was bestond uit
Italiaanse faience, wit- en roodbakkend aardewerk en wat glas uit de periode 1575-1625.
Recent afval
Tijdens de afgraving kwamen diverse afvalkuilen tevoorschijn uit het mid
den van de 20ste eeuw. Vrij recent werk dus, waaraan in eerste instantie niet
veel aandacht werd besteed. De kuilen zagen er vervuild uit: veel aardewerk
met daartussen rode en groene grondverkleuringen en substanties in potjes
met alle kleuren van de regenboog. Nadere bestudering van de kuilen leerde
ons echter dat het om afval ging van een pottenbakkerij, compleet met
slakken, gietvormen, verfstoffen, gereedschappen en proenen. Het bleek te
gaan om afval van pottenbakker Jan Kalksma, die hier in de jaren vijftig had
gewerkt. Hoewel veel van dit soort recent afval normaliter niet wordt
gearchiveerd, werd er nu een uitzondering gemaakt.
Het gevonden pottenbakkersafval
Het geborgen materiaal bestond merendeels uit 'Delfts' gegoten, veelal
toeristisch werk, zoals asbakken, theepotjes, bordjes, honingpotjes, vaasjes,
Een ongedateerd kannetje met
polychrome beschildering.
Collectie F.J. Kalksma, Alkmaar
