toch degelijke reclamewerk uit die tijd zelf, zelden of nooit in wetenschappelijke studies
verwerkt zijn. In die zin kan het werk van Gerrit Valk, dat op nog veel meer van dit soort,
maar dan wel goed gebruikte bronnen is gebaseerd, als vernieuwend worden beschouwd.
Een tweede reden is dat het betaald voetbal in Alkmaar een unieke plaats inneemt
tussen andere en soms ook grotere clubs, niet alleen door die eerste wedstrijd in 1954,
maar ook door als eerste en voorlopig als enige onderwerp te zijn van wetenschappelijke
studie. Dat kan ook een bezwaar zijn, gaf Gerrit in een van zijn reacties al aan, wantje
hebt niet echt een voorbeeld hoe te werk te gaan.
Voor een derde reden keren we na deze beschouwingen terug naar de wedstrijd. Nog in
de loop van de eerste helft werden een paar aanvallen over dezelfde vleugel gelanceerd,
die het resultaat fataal hadden kunnen beïnvloeden. Mevrouw van Rossen was er al mee
begonnen, maar van meer dan één kant werd gezegd: 'Dit proefschrift leest als een
spannend jongensboek'. Bij andere onderwerpen en in andere faculteiten zou zo'n
opmerking wel eens tot een blessurebehandeling of zelfs tot uitvallen hebben kunnen
leiden, waardoor de promotie onhaalbaar zou worden. Zo niet hier. De aanvallers gaven
zelf al aan dat in dit geval en gezien het onderwerp hun tegenstander hier alleen maar
sterker en beter van werd.
In feite was hiermee de wedstrijd gespeeld. Na 45 minuten en nog één minuut
blessuretijd beëindigde de 'vierde man' met 'hora est' de eerste helft en, gingen de
scheidsrechter, de beide coaches van Gerrit en de opponenten naar de kleedkamer, hier
'togakamer' genoemd. Wat daar precies besproken is weten we niet, maar toen ze het
veld weer betreden hadden, bleek de scheidsrechter de wedstrijd beëindigd te hebben.
Dat kon niet aan spreekkoren vanuit het publiek gelegen hebben, want daar had Gerrit
nog voor gewaarschuwd. Hoewel, hij had daarvoor toch ook wel enige suggesties
aangedragen in stellingen bij zijn proefschrift. Wat bijvoorbeeld als het publiek het in
veler ogen vieze woord 'Jaartalluhuhuhuh' had gescandeerd om Gerrit te ondersteunen
bij zijn stelling: 'Het aanleren van veel jaartallen op de basisschool is de beste garantie
dat historische kennis en inzicht in het verdere leven bewaard blijven.'?
Neen, de ware reden van het beëindigen van de wedstrijd was dat de opponenten het wel
gezien hadden; er viel toch geen bres meer te slaan in Gerrits verdediging. En dus
konden de coaches als eersten hun pupil feliciteren met zijn promotie naar de eredivisie
van het wetenschappelijk voetbal.
En vervolgens stroomden spelers en toeschouwers samen in het 'supportershome' om
de promotie te vieren met een drankje en een hapje, om shirts uit te wisselen en om de
winnaar te feliciteren. Een van de cadeaus die Gerrit daarbij kreeg was een voetbalshirt
in de AZ kleuren met het opschrift: 'Doctor Valk, 2004'.
Nu zult u zich misschien nog afvragen: 'Wat ben ik in deze reportage nou wijzer
geworden over Alkmaar '54, over AZ'67 of over AZ?'. Inderdaad, niet veel. Maar dat was
ook net de bedoeling. Lees daarvoor het boek van Gerrit Valk: AZ is de naam! geschiedenis
van het betaald voetbal in Alkmaar. Er zijn winkels waar het al is uitverkocht.