Ook de paardentram werd
gebruikt als reclamebord.
Foto van ca. 1900. Foto: collectie
Regionaal Archief
een grotere afzetmarkt. Door dit alles kwam er een actievere opstelling bij de onder
nemer. In plaats van te wachten op bestellingen, richtte hij zijn blik naar buiten en
zocht zijn klanten zelf op.
Dat gebeurde op allerlei manier. In kranten en tijdschriften kwamen advertenties. De
Alkmaarsche Courant, die aanvankelijk nog een weekblad was, liet spaarzaam een
advertentie zien. In de Alkmaarse adresboekjes die sinds 1887 verschijnen werd door de
middenstand op een bescheiden en eenvoudige wijze geadverteerd. In de landelijke dag
en weekbladen en in de tijdschriften zien we reclame opkomen met meer pretentie, die
zelfs een ludiek en artistiek karakter had, temeer toen grootbedrijven als Verkade,
Philips, C&A en anderen bekende tekenaars en schilders wisten in te schakelen.
De eenvoudige winkeliers en handelslieden begonnen ook op een professionelere wijze
reclame te maken voor hun producten. Zij deden dat op de gevel van hun winkelpand,
op de van gemeentewege geplaatste reclamezuilen, in stations en in spoor- en
tramwagons.
Deze buitenreclame nam in het laatste kwart van de 19de eeuw geweldig toe, ja leidde
soms tot wildgroei. Een inwoner van Amsterdam klaagde daarover in een brief aan het
gemeentebestuur van zijn stad. 'Nu zich de behoefte aan publiciteit meer en meer doet
gevoelen en er geene bepaald aangewezen plaatsen voor het aanplakken van al die
aankondigingen zijn, wordt al wat slechts eenige ruimte aanbiedt hiertoe benuttigd;
16