De gebouwen van het
Rijksopvoedingsgesticht ten
westen van de Grote Kerk,
grenzend aan de Gasthuis
straat en 't Waaigat, 1892.
Links de voormalige
kloosterkapel en rechts
ervan het in 1866 gebouwde
pand ter huisvesting van de
slaap- en ziekenzalen
van het gesticht.
Collectie Regionaal Archief
Opvoedingsgesticht voor jongens
Omdat de gevangenis24 beginjaren vijftig van de 19de eeuw grotendeels leeg stond,
kwam F.]. Mahieu, de inspecteur-generaal over het gevangeniswezen, met het plan er
een verbeterhuis voor jongens in te vestigen. In een dergelijk verbeterhuis werden
jongens opgevoed die zonder 'oordeel des onderscheids' (men doelde op jongens onder
de 16 jaar) een delict hadden begaan. Ze dienden er tot hun 20ste levensjaar te blijven.
Een specifiek verbeterhuis bestond toen niet in Nederland, hoewel de wet er wel in
voorzag. De criminele kinderen werden opgevoed in de jeugdgevangenis in Rotterdam,
waar ook veroordeelde oudere jongens hun straffen uitzaten. Met steun van het
gemeentebestuur van Alkmaar vonden in de jaren 1855-1857 de nodige verbouwingen
plaats om het complex geschikt te maken voor het nieuwe doel. Alkmaar stond gratis de
voormalige concertzaal af tot huisvesting van de directeur en inrichting van een
gymnastiekzaal. De eerste directeur A. Meeter had zijn twijfels over de bruikbaarheid
van de gebouwen voor hun nieuwe doel. 'Wij onthouden ons een oordeel te vellen over
de meerdere of mindere doelmatigheid van oude gebouwen tot nieuwe doeleinden in te
rigten, en de belangen eener zaak die in de toekomst groot kan worden, aan een aloud
erfstuk van hout en steen vast te knoopen' schreef hij diplomatiek.25
12
