De Monniken-, Raven- en
Twee oude eilanden tussen de Berger-
Diederik Aten
Van de tientallen molens die Alkmaar en directe omgeving in het verleden telde, zijn
alleen watermolens in een redelijk aantal behouden gebleven.1 Binnen de grenzen van
de huidige gemeente vinden we er welgeteld tien. Er resten ons verder nog twee
meelmolens, de welbekende Molen van Piet en de volop draaiende 't Rode Hert aan de
Frieseweg. De in 1974 opgerichte Alkmaarse Molenveteniging - inmiddels opgegaan in
de Molenstichting Alkmaar e.o. - is al meer dan een kwart eeuw zeer actief bij het
behoud van het resterende molenbestand. In maart 2000 nam de Stichting de markante
rij strijkmolens aan de Molenkade bij Oudorp onder zijn hoede.2
Ook het Waterschap Het Lange Rond en de gemeente Alkmaar bezitten enkele molens
en ontplooien de nodige activiteiten om dit erfgoed te behouden. Een van de
'gemeentemolens' is de Robonsbosmolen aan de rand van de velden van de R.K.
Sportvereniging AFC '34 en de camping langs de Robonsbosweg. Het is nu bijna
onvoorstelbaar dat deze terreinen eens twee eilanden vormden omspoeld door het water
van de Egmonder- en Bergermeer. Reeds halverwege de zestiende eeuw blijkt hier een
poldertje te zijn ingericht, omgeven door een kade en bemalen door een molentje.
In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis van het poldertje
- dat bekend werd als de Monniken-, Raven- en Robonsbospolder - tot de opheffing in
1972. Daarbij zal speciaal worden stilgestaan bij de Robonsbosmolen. Helaas is het door
gebrek aan archiefbronnen niet mogelijk een sluitend beeld van de lotgevallen van
polder en molen te schetsen. Tot het einde van de negentiende eeuw moeten we het
vooral doen met oud kaartenmateriaal.
Eilanden, polder en molen tot de reglementering van 1889
Zoals gezegd bestond de Monniken-, Raven- en Robonsbospolder oorspronkelijk uit een
tweetal eilanden in de Berger- en Egmondermeer. We vinden ze terug op een kort voor
het midden van de zestiende eeuw vervaardigde kaart van de onbedijkte Berger- en
Egmondermeer. Het ene eiland omvatte het Tymensbosch en het Reygersham- of
Kijfbosch en het andere heette het Robonsbosch. De twee eilanden werden van elkaar
gescheiden door een watergang, de Krommesloot. Op de genoemde kaart is aan de
Pagina 16:
Het Tymensbosch,
Reygersham of Kijfbosch
en het Robonsbosch met
het wipmolentje aldaar in
de Berger- en
Egmondermeer (midden).
Detail uit een door
W.J. Hofdijk vervaardigde
kopie van een kaart van de
onbedijkte Berger- en
Egmondermeer van circa
1540. Collectie Regionaal
Archief Alkmaar
