A A II O "N
mogelijk verband met de verdeling van de wereld in twee invloedssferen. Na de
ontdekking van Amerika maakte de Spaanse koning aanspraak op de landen van het
westelijk halfrond. Het gedeelte van Zuid-Amerika ten oosten van een denkbeeldige
noord-zuidlijn, waaronder oostelijk Brazilië, viel volgens een verdrag toe aan Portugal,
alles ten westen van deze lijn aan Spanje.
Als tweede kaart (zie afb. 3) is de paradijskaart opgenomen, voorafgaand aan Genesis 3.
Deze kaart geeft de ligging van het paradijs aan tussen de rivieren Eufraat en Tigris, op
de kaart Phrat en Pison ('dese Rieviere Pison wert oock genaemt Tigris fluvius')
genoemd. Het paradijs is weergegeven als een groene lusthof met Adam en Eva onder
een van de bomen. Op deze kaart zijn onder meer weergegeven de steden Babel, met de
toren, Ninevé, 'alwaer Ionas predickte' en Ur, van waaruit de route is getekend 'die Iacob
reysde na sijn Vaderlandt'. In de Middellandse Zee zien we een schip met daarnaast
een walvis, met de tekst 'Jonas vliet voor den Heere'. Ook de Ark van Noach is getekend
op de berg Ararat. Linksboven is in een apart kader te zien hoe Eva de appel aanbiedt aan
Adam, rechtsboven is de uitdrijving van Adam en Eva uit het paradijs getekend.
Rechtsonder is boven de schaalverdeling een visser met hengel en netten te zien, het
drukkersmerk van de Visschers.
De derde kaart, de woestijnreis (zie afb. 6 en 7), is geplaatst voor
Numeri 33 waar een opsomming wordt gegeven van 42 pleister
plaatsen die de Israëlieten hebben aangedaan op hun 40 jaar durende
tocht vanuit Egypte door de Sinaïwoestijn. Op de kaart zijn al deze
plaatsen ingetekend hoewel niet bekend was waar ze lagen. De route
die een zeer ingewikkeld verloop heeft berust dan ook geheel op
fantasie. Langs de route staan diverse kleine tekeningen die
bijzondere gebeurtenissen illustreren, zoals de tocht door de Rode
Zee met de achtervolgende soldaten van Pharao ('Israël gaat droog
voets door de Zee j, en de dans rond het gouden kalf Ook de rest van
de kaart is volgetekend met dorpen en steden en korte
omschrijvingen van gebeurtenissen die daar plaatsvonden.
Onderaan zijn in aparte cartouches afbeeldingen te zien van de
tempclattributen zoals de gouden kandelaar en de Ark des Verbonds,
en van het leger van Israël, geflankeerd door Mozes en Aaron.
De vierde kaart (zie afb. 5 en 8) is een kaart van Jeruzalem. In
Nehemia 3 wordt beschreven hoe Jeruzalem werd herbouwd na de
verwoesting door Nebukadnezar. De kaart is daarom vóór dit
bijbelboek geplaatst. Het stadsbeeld is gebaseerd op eerder
verschenen kaarten, zoals de kaart van Christiaan van Adrichem
Afb. 7.
Hogepriester Aaron.
Detail uit de kaart van de
woestijnreis.
Foto: Pictura Imaginis,
Heiloo
Hooge Prjeller
des Heeren
