iek vrijwel
lede coterie
delijke rust
:perspectief
nale en het
rdwijnende
Interessant
ig verloren.
uwens) nog
an de eeuw
:ie en het
Is Alkmaars
standplaats
e Staten en
e stedelijke
1 Foreesten
le en Eerste
vatieve jhr.
roken in de
:e gaf, blijkt
lanbevolen,
t, met geen
1
rmee twee
ntenadel in
isidentie en
ke terugval
:rkiezingen
zestig werd
achtig (met
1 inzette.43
afische trek
iale topelite
Den Haag
:ls geadelde
van recente
ls Delft en
estigden op
is dan ook
rdaal, Zeist,
en Rozendaal. Dit duidt overigens niet alleen op een continuïteit van het
grootgrondbezit, want ook de nieuwe villadorpen trokken veel rijken aan.44 Weliswaar
troffen de heren elkaar nog wel in de stedelijke sociëteiten, maar zoals ten aanzien van
de Asser sociëteit is opgemerkt, 'degenen die er samenkwamen, waren na 188b niet meer
de werkelijke Heren van Drenthe'.45
Voor het Alkmaarse fungeerden Heiloo en Bergen als vestigingsplaats voor oude én
nieuwe rijken. En men kan zich afvragen of de heerlijke traditie van beide gemeenten
niet mede een rol heeft gespeeld in hun ontwikkeling tot villadorp. De intensieve
bemoeienis van de Foreesten, Fontein Verschuirs en Van Reenens met het lokaal bestuur
spreekt wat dit betreft boekdelen. Opmerkelijk zijn vooral de plaatselijke wethouders-
en burgemeestersambten die leden van deze families vanaf het laatste kwart van de
negentiende eeuw bekleedden als compensatie voor de verdwenen heerlijkheids
rechten.46 Deze ontwikkeling staat welhaast haaks op de in dezelfde periode
geconstateerde overgang van traditionele notabelenpolitiek naar moderne, verzuilde
massapolitiek. Immers, vanaf de kiesrechtverruimingen ontstonden vooral in de steden
nieuwe vormen van politieke strijd, bedoeld om via godsdienst en klassenbewustzijn
'het volk achter de kiezers' te mobiliseren.47 Voor een oud-liberaal staatsman als de
'Familiedag' op de
Nijenburg in de zomer van
1908 ter gelegenheid van de
gouden bruiloft van Dirk van
Foreest (1829-1921) en Anna
Gerarda Francina van
Leeuwen (1834-1908)
23
