bronstijd. Het bewoningspatroon zag er als volgt uit: verspreide boerderijen, waar een
gemengd bedrijf werd uitgeoefend. Elke boerderij werd omringd door het bijbehorend
land. De boerderijen waren van hout en hadden een levensduur van ca. 30 jaar. Na die
periode zette men op een andere plek van het terrein een nieuwe boerderij neer. Het
oude verlaten erf leverde vruchtbare grond op. In sommige perioden van de prehistorie
waren ook de veengebieden bewoond. In de regio Alkmaar is het veen allemaal
weggespoeld in de Middeleeuwen, daarom is er in ons gebied weinig van deze
bebouwing terug te vinden. Dit beeld van kleine boerderijtjes, hoogstens twee bij elkaar,
loopt een paar duizend jaar door, hoewel er lacunes kunnen zijn in de bewonings-
geschiedenis, want van de periode van de 4de tot en met de 6de eeuw weten we niet of
hier wel mensen gewoond hebben. Wat dat betreft moeten we ons natuurlijk realiseren
dat we maar bij een klein stukje van het vroegere kustgebied kunnen komen, omdat de
hoge duinen die we nu zien er nog maar sinds de 10de eeuw zijn. Je zou dus een stuk van
de huidige duinen afmoeten halen, als je wilt weten ofdaar misschien mensen gewoond
hebben. Ergens in de 10de eeuw verandert het bebouwingspatroon. De bewoning gaat
zich concentreren en er ontstaan dorpen.
Kwam dit door de zandverstuivingen bij de vorming van de duinen, waardoor het bewoonbare
gebied afnam?
Dat kan een oorzaak zijn geweest. Het bij elkaar wonen in dorpen leverde uiteraard ook
bepaalde voordelen op. Het werd bijvoorbeeld gemakkelijker om samen met de buren te
ploegen en te oogsten. Betere bescherming tegen een eventuele vijand kan ook een
motief geweest zijn, hoewel de dorpen geen versterkingen hadden. Behalve dat men
geconcentreerder gaat wonen, zieje in de 9de en in de 10de eeuw kerkjes verschijnen. De
eerste authentieke schriftelijke bron over Alkmaar dateert uit de eerste helft van de 11de
eeuw en is een lijst van kerken afkomstig uit het kloostet Echternach. In een latere bron
wordt overigens verwezen naar een nog vroegere gebeurtenis, een schenking van twee
boerderijen door de graaf van Holland aan de abdij van Egmond in 922/939.
Hoe zag Alkmaar er toen uit?
Gelukkig beschikken we over veel aardewerkvondsten uit de 10de eeuw. Als wij de
Lijst van Hollandse kerken in
een Echternachs
sacramentarium, eerste helft
van de 11de eeuw. Alkmaar
wordt hier Almere genoemd
(zevende regel van boven).
Uit: Naamkunde, 6(1974)
iru*V»tj»rrrutr Aittrf&urrl" Wat murulr
flinUttT uiUk l rit-Wnwrlu
Wor'rCjp' V-wrlêClT SAfk-wn
Kf^rhrrt Ictrnrkfc
A/medrlf SUrw»
"V^rlnrw \lr*f\*rtm
Hrt klimTf AAl fnA Sk irmrrr
rtm
Iti uutcfilr n--J n f'
I »v%m k> isüfn i-fret*
t
l
t
liolrutarrtttA ncfti
f c#-
