last elkaar,
oenen van
lar door de
ipeens een
ofcomplex
ras iets al
t palissade
le kastelen
telt. In het
ret oudste
ir met een
;limmen.
It voor het
ntmeester
tar afbeel-
te zien dat
ar van het
abdij van
eester van
n was een
t een heel
Torenburg
Hoe is de relatie met het kasteel Torenburg?
Dat is een groot raadsel, waar ik ook weinig nieuws over te melden heb. De eerste
vermelding van de Torenburg in de bronnen is in 1254. Dan blijkt de burggraaf van de
Torenburg tevens baljuw van Kennemerland te zijn. De laatste tot nu bekende
vermelding is uit 1358.
Als vroegste vermelding wordt ook wel 1250 genoemd.
Dat is een datum die in 17de eeuw opduikt - in de kroniek van Van der Woude - en
waarvan niemand weet waar het vandaan komt. Het jaartal gaat misschien terug op een
idee als zou het Koning Willemshuis aan de St. Pieterstraat gesticht zijn door de
Hollandse graaf Willem I. Dit verhaal is een eigen leven gaan leiden. Maar ik denk dat
het kasteel nog ouder is. In 1660 is op de plaats waar het gestaan heeft tufsteen
gevonden. En wij hebben in 1992 nog tufsteen uit het kanaal laten opbaggeren, toen ze
daar kabels gingen leggen. De Torenburg is dus veel ouder. Op basis van de toegepaste
tufsteen kunnen we het kasteel dateren vóór 1200. Wat ik mij afvraag is: hoe was de
relatie van de graven met West-Friesland? In al die oorlogen en conflicten met dit gebied
speelt de Torenburg natuurlijk een rol. De vraag is of West-Friesland als een duidelijke
politieke eenheid heeft opgetreden. Dat betwijfel ik. Ik denk dat 'West-Friesland' eerder
een verspreid stelletje dorpshoofden is geweest, die zich af en toe onderwierpen aan het
grafelijk gezag en af en toe in opstand kwamen. Er was dus niet sprake van een
grensgebied met voortdurende grensconflicten. Ik denk dus dat Torenburg wel een
belangrijk steunpunt was voor de graaf maar dat we het niet als een grensfort moeten
opvatten.
De Torenburg zoals afgebeeld
in het boek Merkwaardige
kasteden in Nederland door
van Lennep en W.J. Hofdijk,
verschenen in de jaren
1854-1861. Uiteraard betreft het
hier een fantasie.
Collectie Regionaal Archief
Alkmaar
xx
