Galen. Van Luttervelt schrijft het ontwerp daarvoor toe aan Heemskerck: 'zonder moeite
herkent men hier de hand van Maerten van Heemskerck', een stelling die hij grondig
onderbouwt met stijlkundige vergelijkingen, o.a. met details uit het altaarstuk in
Linköping. Zijn uitvoerige betoog eindigt hij aldus: 'wij weten dat Van Heemskerck
zich vaker heeft bezig gehouden met werk dat buiten zijn directe domein, dat van de
schilder- en tekenkunst, lag. Van zijn hand is zonder enige twijfel het ontwerp voor de
koperen grafplaat van het echtpaar Palinck-van Foreest in de Grote Kerk in Alkmaar
geweest'. En als slot van dit, Van Luttetvelts laatste artikel: 'met dit al komt het
probleem, dat de gegraveerde koperen grafplaten stellen, in een nieuw licht te staan
Hierop zijn zij, voor zover mij bekend is, tot op heden nog niet getoetst'.
Ik heb de indruk dat een algemeen vergelijkend onderzoek naar de koperen grafplaten
in Nederland nog altijd niet heeft plaats gevonden. Het is niet mijn taak - ik ben geen
kunsthistorica - om daarover verder iets te zeggen. Maar ik hoop van harte dat een
kunsthistoricus zich in dit bijzonder interessante onderwerp zal gaan verdiepen en er
een publicatie aan zal wijden. Het Alkmaarse exemplaar zal daarbij zeker belangrijke
gegevens kunnen opleveren.
Noten
1. Zie over Heemskerck en over deze reproductie o.a. respectievelijk Ilja M. Veldman en Antoine Bodar in:
Oud Alkmaar 22 (1998) nr. 2,3-27.
2. Prof dr. J.Q^van Regceren Altena, hoogleraar kunstgeschiedenis aan de U.V.A. van 1937 tot 1969.
3. Naar ik meen door de Alkmaarse fotograaf Delwel, en hierbij afgebeeld.
4. Verstrekt door P. Verhoeven, hoofd van het Bureau Monumenten en Archeologie van de gemeente
Alkmaar.
5. Echter volgens de Concise Oxford Dictionary: 'Alloy of copper, zinc 1 ead, and tin, formerly used for
monumental brasses and church articles'.
6. Leigh Hunton. Church Memoriai Brasses and Brass Rubbir\g, Shire Album 206 (Princes Risbborough, 1993).
7. Prof dr. Bruyn, hoogleraar kunstgeschiedenis aan de U.vA van 1961 tot 2985.
8. Dr. R. van Luttervelt, hoofd afdeling Vaderlandse Geschiedenis van het Rijksmuseum (overleden in
1963), 'Renaissancekunst in Breda. Vijfstudies: V. De grafplaat van Willem van Galen in de Grote Kerk'.
Nederlands Kunsrhistorisehjaarboek 14 [1983] 56-60.
Naschrift (door Ilja M. Veldman)
Van Regteren Altena, die mijn leermeester is geweest, bezat een goed oog en was zeer in
de figuur van Maarten van Heemskerck geïnteresseerd. Inderdaad werd de koperen
grafplaat in Alkmaar al in 1963 door Van Lutterveld - overigens zonder verdere
argumentatie - als werk van Maarten van Heemskerck gepubliceerd. De Alkmaarse
grafplaat vertoont qua compositie en stijl enige overeenkomst met de door Van
Lutterveld beschreven en afgebeelde koperen grafplaat van de kanunnik Willem van
Galen in de Grote Kerk te Breda, die de auteur eveneens als van de hand van Van
Heemskerck beschouwt. De toeschrijving van het ontwerp van de Bredase grafplaat aan
Van Heemskerck kan op stilistische gronden worden verdedigd, met name op grond van
de nadruk op de menselijke anatomie. Niettemin moet beseft worden dat de uitvoer-
