dezelfde bewoordingen ook tegenkomen in de nationaal-socialistische propaganda
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo beschreef een Nederlandse SS-vrijwilliger in het
blad Storm-SS Russische krijgsgevangenen als volgt: 'Nee, dat waren toch geen
menschen meer. Hoe die eruitzien, dat is werkelijk niet te beschrijven. Het zijn geen
menschen meer, maar creaturen Het is de liederlijke propaganda in deze jaren
geweest die het mede mogelijk maakte dat een regime in Duitsland aan de macht kon
komen, dat miljoenen in het verderf wist te storten. Diezelfde propaganda maakte het
ook in de jaren '90 mogelijk dat op twee uur vliegen hiervandaan gedurende langejaren
in Bosnië mensen werden verdreven, verkracht en vermoord op grond van vermeende
etnische verschillen. Daarom is investeren in vrede in de eerste plaats investeren in
waarheid en is investeren in waarheid investeren in respect voor de medemens. Dat is de
basis van de democratie die momenteel in West-Europa stevig verankerd is. Daartoe is
de vorming van wat nu de Europese Unie is van levensbelang geweest. De
totstandkoming van de Europese Unie, die gevormd werd op de rokende puinhopen van
het Europa van na de Tweede Wereldoorlog is de belangrijkste politieke prestatie
geweest van deze eeuw. Daarmee kwam een einde aan een eeuwenlange strijd op ons
continent, waar ook Alkmaar haar deel van kreeg.
In mijn bijdrage heb ik drie belangrijke episoden in de geschiedenis van onze stad
behandeld. Episoden, die het natuurlijk verdienden om door historici onderzocht te
worden. Deze eeuw zijn er belangrijke bijdragen aan de geschiedschrijving van onze
stad geleverd. Daarbij kan gedacht worden aan de archivarissen Bruinvis, Wortel,
Rombach en Fasel. Verder hebben ook historici en amateur-historici zoals Noordegraaf,
Van der Bijl, Koolwijk en Cordfunke studie naar facetten van de Alkmaarse geschiedenis
verricht. Ik noem die namen met de wetenschap dat ik anderen die ook een belangrijke
rol daarin hebben gespeeld tekort doe. Het wordt hoog tijd, dat al deze deelstudies
uitmonden in een synthese in de vorm van een alomvattend handboek over de
geschiedenis van onze stad. Daarvoor zou het gemeentebestuur een historicus, die zijn
sporen op dit terrein heeft verdiend, gedurende een aantal jaren aan het werk kunnen
zetten. Die studie zou dan afgerond moeten worden in het jaar 2004 als Alkmaar zijn
750-jarig bestaan als stad viert. Dat kost geld, daar ben ik mij van bewust, maar ik kan
geen toepasselijker millenniumproject voor onze stad bedenken dan dit.
Noten
1. Geciteerd door G. Parker, Van Beeldenstorm tor bestand (Haarlem, 1978) 147.
2. Vriendelijke mededeling van Diederik Aten.
3. N.K.C.A. in 't Veld, De SS en Nederland (Amsterdam, 1987) 406.
4. Henk van Nierop, Het verraad van het Noorderkwartier. Oorlog, teneur en recht in de Nederlandse Opstand
(Amsterdam, 1999) 12.
5. Zie over de oorlogsjaren onder meer: Jan van Baar, Gerrit Valk, Alkmaar 1940-1945. Kroniek van de
bezettingsjaren (Schoorl, 1995); Saskia Baarda, Gerrit Valk, Alkmaar in oorlogstijd 1940-1945 (Bergen, 1983);
J.D. Kila, Kaddiesj voorjoods Alkmaar. De geschiedenis van Joods Alkmaar en de herinneringen van Abraham
Drukker over dejaren i940-i944(Alkmaar, 1992).
6. J. Brouwer, Kronieken van Spaansche soldaten uit het begin van den tachrigjarigen oorlog (Zutphen, 1933);
