;e Oorlog l, werden en dat de niemand 1 immers suden de 1585 het Spaanse lit drama u 20 jaar irdzee en de tot de Zwijger, f, en alle bittering nden het eder hun tiiging in re water- scheiding te zijn geworden. Neen, de Victorie van Alkmaar luidde allerminst een ononderbroken reeks van successen in. Wanneer we terugblikken op de staatkundige ontwikkeling van onze gewesten sedert Alkmaars Ontzet, dan onderscheiden zich drie perioden: 1. de Tachtigjarige Oorlog, waarvan aanvankelijk de inzet bovenal gewestelijke autonomie en godsdienstvrijheid was, werd allengs gericht op internationale erkenning als soevereine staat; 2. het slot van de 18de eeuw en meer nog de 19de eeuw werd gekenmerkt door de worsteling naar eenheid en cohesie, naar solidariteit en democratie binnen de eigen landsgrenzen, bij ons geen bloedige strijd, maar wel een moeizaam proces; 3. de tweede helft van onze eeuw staat juist in het teken van een partieel opgeven van soevereiniteit, van een streven naar cohesie over de landsgrenzen heen. Het lijkt erop dat na de Tweede Wereldoorlog het devies van de Republiek der Verenigde Nederlanden 'concordia res parvae crescunt' ('door eendracht worden kleine zaken groot') dat zo symbolisch de vergaderzaal van onze ministerraad siert, een Europese dimensie heeft gekregen. Met het definitieve besluit tot het inwisselen van onze nationale munt voor de euro, passeren we uitgerekend dit jaar wel een heel markante mijlpaal in de geschiedenis van de Europese eenwording. Bij deze drie episoden, de groei naar soevereiniteit, de groei naar de eenheidsstaat en de groei naar Europese verbondenheid, wil ik in dit bijzondere herdenkingsjaar wat langer stilstaan. Want het is dit jaar niet alleen 350 jaar geleden dat de vrede van Munster werd gesloten, het is ook precies tweehonderd jaar geleden dat bij ons een baanbrekende staatsregeling van kracht werd die Nederland voor het eerst een duidelijke staatkundige samenhang probeerde te geven. Het is dit jaar ook 150 jaar geleden dat een ingrijpend vernieuwde grondwet een stevig fundament ging vormen voor een democratisch en helder gestructureerd staatsbestel en voor een echte constitutionele monarchie. En tenslotte is het dit jaar veertig jaar geleden dat Nederland samen met vijf andere Europese staten de handen ineensloeg om definitief af te rekenen met een treurig gewelddadig verleden. Niet al deze vier verjaardagen worden dit jaar officieel gevierd. Eén zelfs heel bewust niet. Reden temeer om er vandaag een ogenblik onze gedachten bij te bepalen. De vrede van Munster kennen wij Nederlanders vrijwel uitsluitend als de vrede waarbij onze Republiek officieel als soevereine staat op de Europese landkaart kwam te staan. Veel minder bekend in ons land is het feit dat de vrede van Westfalen, waarvan de vrede van Munster slechts een onderdeel vormde, ook een einde maakte aan de Dertigjarige Oorlog, die van 1618 tot 1648 op Duits grondgebied had gewoed en waaraan naast de vele kleine Duitse vorstendommen vrijwel alle toenmalige, Europese grootmachten hadden deelgenomen. Net als bij ons ging het daarbij niet alleen om godsdienstige tegenstellingen maar ook om politieke zeggenschapsverhoudingen. Een oorlog die weliswaar korter duurde dan onze Tachtigjarige Oorlog, maar met een veel verwoestender uitwerking. In Duitsland waren gehele landstreken tot de bedelstaf

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Oud Alkmaar | 1999 | | pagina 5